همه‌ی ما به خوبی مهندسی معکوس را می‌شناسیم. اگر این حرف را قبول ندارید، کافی است گریزی به خاطرات دوران کودکی خود بزنید و زمانی را به خاطر بیآورید که برای کشف صداها و عملکرد اسباب بازی‌ها، با سماجت آن‌ها را از هم باز می‌کردیم. بعضی از ما که کار را توسعه داده بودیم و به سراغ تلویزیون و چرخ خیاطی و غیره نیز می‌رفتیم! اگرچه کاری که ما در بچگی می‌کردیم، خوب زیاد مهندسی معکوس نبود، ولی حداقل الان می‌توانیم سرمان را بالا بگیریم و بگوئیم در جهت درستی گام برداشتیم. آیا در عکاسی نیز می توانیم از این کارها بکنیم؟ البته منظور این نیست که دوربین خود را مهندسی معکوس کنید، منظور مهندسی معکوس بر روی تصاویر است. آیا می‌توان تنها از طریق مشاهده یک عکس، به چندوچون خلق آن پی برد؟
در این پست روش‌های ساده برای بازخلق تصاویر ارائه می‌دهیم: تصاویری که دوست دارید خود خالق آن باشید و یا مشتریان شما عکسی این چنین از شما می‌خواهند.
1. رمزگشایی از نوردهی عکس
اینکه یک عکس به چه صورت نوردهی شده است، یکی از ساده‌ترین مراحل در مهندسی معکوس یک عکس است. اگر بتوانید منبع نور مانند خورشید را در تصویر ببینید، خوب تکلیف روشن است. ولی در تصاویری که منبع نور دیده نمی‌شود، به دنبال سایه‌ها باشید. جهت‌گیری سایه، محل قرارگیری منبع نور را فاش می‌کند. تعداد سایه‌ها، دلالت بر تعداد منابع نور به‌کار رفته دارد. هرچه سایه مشخص‌تر و واضح‌تر باشد، شدت منبع نور بیشتر بوده است. حال اگر سایه‌ای در تصویر نباشد و نور به صورت یکنواخت بر سوژه تابیده باشد، نوردهی در زیر آسمان ابری، نزدیک به پنجره یا از طریق یک سافت باکس/ استروب با مقدار دیفیوز نور زیاد صورت گرفته است.
تصویر فوق دارای نور یکنواحت است و شما سایه‌ای در تصویر نمی‌بینید. این عکس از طریق یک پنجره‌ی بزرگ در سقف نوردهی شده است.
در وجه مقابل، عکس زیر دارای سایه‌های خشن بوده و به خوبی محل منبع نور را برملا می‌کند.
یکی از موارد دیگری که باید به آن حساس باشید، بازتاب نور است. بازتاب نور به راحتی جهت تابش نور به سوژه را نشان می‌دهید. به خاطر داشته باشید: زاویه بازتابش نور از سوژه با زاویه تصادم نور به سوژه برابر است. چشم یکی از محل‌های نشان دادن بازتایش نور در تصاویر پرتره است. برق چشم را در تصاویر پرتره مدنظر داشته باشید. از این طریق نه تنها جهت تابش نور بلکه شاید از نوع ابزار شکل دهنده نور نیز اطلاع یابید. اگر تصویر پرتره دارای برق چشم باشد، می توانید در مورد اندازه و فاصله منبع نور تا سوژه نیز حدس‌های دقیقی بزنید.
با مطالعه‌ی برق چشم در تصویر پرتره فوق در می یابید که از یک دیفیوزر هشت گوش برای نوردهی سوژه استفاده شده است.
2. عمق میدان و فاصله کانونی
می‌توانید از طریق المان‌های تصویر، حدس های منطقی در مورد فاصله کانونی و عمق میدان تصویر داشته باشید. از موارد بسیار ساده شروع می کنیم. اگر تصویر یک عکس پانوراما از طبیعت باشد، از یک لنز واید یا فاصله کانونی واید برای عکس‌برداری استفاده شده است. اگر سوژه ای در تصویر داشته باشید که به دوربین نزدیک بوده و دارای اعوجاج باشد، تصویر با یک لنز واید یا در یک فاصله کانونی واید تهیه شده است. از سویی دیگر اگر تصویر شما دارای عمق میدان کم بوده و المان‌های تصویر فاقد اعوجاج باشند، تصویر با لنز تله یا در فاصله کانونی تله با عدد دیافراگم میانه تهیه شده است. بدین ترتیب تا اینجا تنوانسته‌اید بدون اطلاع از اندازه حسگر دوربین و فاصله از سوژه، حدس های دقیق در ارتباط با نوع لنز و فاصله کانونی بکار رفته بزنید. برای پیمودن مابقی راه، دوربین را به دست بگیرید و با سعی و خطا تکنیک بکار رفته را بیابید.
در تصویر فوق از یک فاصله کانونی واید برای عکس برداری استفاده شده است. سوژه (سگ) به دلیلی نزدیکی به دوربین دارای اعوجاج شدید است.
تصویر زیر توسط یک لنز تله با دیافراگم f/5.6 تهیه شده است. همان طور که مشخص است، پس زمینه تصویر فشرده شده و تصویر دارای عمق میدان کمی است.
3. پردازش ثانویه
این مورد جایی است که نیاز به کمی شانس دارید. اگر تصویر شما توسط یک آماتور پردازش شده باشد، شانس زیادی در رمزگشایی از تکنیک او خواهید داشت. به راحتی می‌توانید رنگ های بیش از اندازه اشباع، برش‌های نامناسب و درنتیجه ترکیب‌بندی بی‌دقت را تشخیص دهید. موارد زیادی را می‌توان در این لیست قرار داد. ولی اگر تصویر پیش روی شما توسط یک حرفه‌ای ویرایش شده باشد، احیاناً فرآیند پیچیده‌ای از فتوشاپ را از سر گذرانده است. برای آنکه بتوانید کار او را رمزگشایی کنید، نیاز به همان اندازه مهارت دارید.
در پایان …
قصد این نوشته تقلید صرف و کورکورانه از دستاوردهای دیگران نیست. همین که درگیر بازتولید که عکس حرفه ای شوید، ناخودآگاه با نکات بسیاری آشنا خواهید شد که به ارتقاء مهارت های شما بسیار کمک می‌کند. قطعاً لازم نیست عکس محبوب خود را عیناً بازتولید کنید. الهام بگیرید، خط مشی را دریابید و در آخر مهر خود را بر تصویر بزنید.
