حتماً تجربه مواجه با تصاویری را داشتهاید که در آنها آسمان و یا جریان رودخانه به روانی ثبت شدهاند و از کیفیت روان آب و یا ابرهای آسمان که بسیار روان و به مانند ابریشم در تصویر ظاهر شدهاند متعجب شدهاید و یا احتمالاً میدانستید که استفاده از سرعت شاتر پایین موجب چنین افکتی در تصاویر میشود ولی هنگامی که سرعت شاتر دوربین خود را کم کردید و به عکاسی مشغول شدید، عکسها تقریباً هیچ شباهتی به چیزی که میخواستید نداشتهاند و این به این دلیل است که بدون نصب فیلتر ND بر روی لنز نمیتوانید شاتر خود را بیشتر از یک ثانیه باز نگهدارید.
استفاده از این تکنیک برای عکسبرداری از آب و یا آسمان و یا هرچیزی دیگری که دارای حرکت است و میخواهید حرکت آن را به تصویر بکشید، نیازمند داشتن فیلتری بر روی لنز است که موجب کاهش نور ورودی میشود. فیلتری که چنین عملی را انجام میدهد، فیلتر ND نام دارد و همراه داشتن این فیلتر از نظر بسیاری از عکاسان مناظر، امری ضروری است.
فیلتر ND یک شیشه است که بر روی لنز مانت میشود و در اثر دودی بودن رنگ شیشه موجب کاهش نور ورودی به لنز میشود. میتوان فیلتر ND را همانند یک عینک آفتابی برای دوربین دانست، البته عینک آفتابی که تنها بر روی کاهش نور تأثیر میگذارد و هیچ تغییر دیگری را در رنگهای دریافتی توسط سنسور ایجاد نمیکند. با کم شدن نور برخوردی به سنسور زمان نوردهی نیز برای ثبت دقیق تصویر افزایش مییابد و در چنین شرایطی تنظیم شاتر بر روی سرعت پایین الزامی است. برای درک بهتر این موضوع میتوانید عکسبرداری در یک اتاق تاریک را با عکسبرداری از سوژهای که کاملاً توسط نور روشن است، مقایسه کنید. در شرایط تاریک باید شاتر دوربین در زمان بیشتری باز بماند و یا حساسیت ایزو را بالا ببرید ولی در شرایطی که نور کافی موجود است، نیازی به این کار نیست. ممکن است که در بسیاری از مواقع در موقعیتهای دیگر عکاسی یکی از مشکلات اصلی، نبود نور کافی باشد، ولی در عکاسی از مناظر همیشه اینچنین نیست و در بسیاری از موقعیتها برای ایجاد افکت روان بودن آسمان و آبها و بسیاری دیگر از سوژهها نیاز به کاهش نور توسط فیلتر ND خواهیم داشت.
به عنوان یک مثال عینی در عکاسی از مناظر میتوان به عکاسی از آبشار و فریز کردن جریان آب اشاره کرد. برای عکسبرداری از یک آبشار در نور روز سرعت شاتری برابر با 1/50 ثانیه، نوردهی مناسبی را برای عکس شما فراهم میکند، اما این سرعت برای ایجاد افکت جریان و روان بودن آب بسیار بالا است و برای ایجاد این جلوه در تصاویر باید شاتر دوربین تا چند ثانیه باز بماند. همچنین تنگ کردن دریچه دیافراگم مثلاً تنظیم آن بر روی f/22 به شما امکان کم کردن سرعت شاتر را میدهد ولی با این کار کیفیت تصاویر تا حد بسیار زیادی کاهش مییابد و همچنین اگر شرایط نوری بسیار شدید باشد، کاهش گشودگی دیافراگم به شما امکان کم کردن سرعت شاتر تا حد قابل قبول برای ایجاد چنین جلوهای را نخواهد داد. اما راه حل مناسب برای ایجاد چنین جلوهای؛ همانطور که اشاره شد، استفاده از فیلتر ND است. از آنجایی که این فیلتر مقدار نور ورودی به دوربین را کاهش میدهد، شما مجبورید تا سرعت شاتر را کمدتر کنید و با توجه به درجه فیلتری که استفاده میکنید، باز ماندن شاتر میتواند از چند ثانیه تا حتی چند دقیقه ادامه داشته باشد.
انواع مختلفی از فیلترهای ND در اشکال و با قابلیتها و همچنین توسط شرکتهای سازنده مختلفی ساخته میشوند که این تنوع ممکن است هنگام خرید کمی گیجکننده باشد. اگر تابحال درمورد فیلترها مطالعه خاصی نکردهاید بهتر است برای شروع بدانید که دو نوع اصلی این فیلترها عبارتند از: ۱) فیلترهای دایرهای پیچی۲) فیلترهای مربعی
این فیلترها متداولترین نوع فیلترهای ND هستند که بر روی قسمت جلویی لنز که مخصوص نصب فیلتر تعبیهشده، به صورت پیچی مانت میشوند. از مزایای اصلی این فیلترها میتوان به این اشاره کرد که این فیلترها به علت اینکه که کاملاً روی لنز را میپوشانند، به نور کمتری اجازه ورود به لنز را میدهند و از همین جهت که از کنارههای آنها نور اضافی وارد لنز نمیشود؛ اندازه گیری دقیق مقدار نوری که با وجود این فیلترها کاهش مییابد آسانتر است. یکی دیگر از مزایای این فیلترها حجم و وزن بسیار کمتر این فیلترها نسبت به فیلترهای مربعی است.
اما این نوع از فیلترها معایبی نیز دارند که از عیبهای اصلی این نوع فیلترها میتوان عدم امکان استفاده همزمان از چند فیلتر اشاره کرد. که البته با ترفندهایی از جمله استفاده از هولدرهای فیلتر، میتوان این مشکل را برطرف کرد ولی ممکن است در هنگام استفاده از چند فیلتر گرد پیچی بر روی لنز، کنارههای تصویر تاریکتر شوند و یا در حاشیهها تغییر کنتراست ایجاد شود که البته این مشکل را میتوان با ویرایش تصاویر در نرمافزارهای مختلف برطرف کرد.
در خاطر داشته باشید که این فیلترها در سایزهای مشخصی برای قطرهای دهانه لنزهای مختلف عرضه میشوند و برای استفاده از فیلترهای گرد بر روی لنزهای مختلف باید فیلترهای جداگانه برای قطر دهانه لنزها تهیه شود. البته آداپتور و یا تبدیلهایی نیز در بازار موجودند که بهوسیله آنها میتوان فیلتری که برای لنزی که دهانه بزرگتری دارد را بر روی لنزهایی که قطر دهانه کوچکتری دارند، مناسب سازی کرد که در استفاده از این روش حتماً باید فیلتری مناسب لنزی که دهانه بزرگتری از سایر لنزهایتان دارد را تهیه کنید.
فیلترهای مربعی نوع پیشرفته تری از فیلترها هستند به علت اینکه برای استفاده از این نوع فیلترها باید لوازم دیگری مثل نگهدارنده فیلتر نیز داشته باشید که بتوانید این فیلترها را روی لنز خود مانت کنید و همچنین این روش مانت کردن فیلترها قابلیتهای بیشتری نیز در اختیار کاربر میگذارد. برخلاف فیلترهای گرد پیچی که مستقیماً بر روی لنز نصب میشوند، فیلترهای مربعی نیازمند یک اداپتور هستند که این آداپتور یا هولدر فیلتر بر روی لنز نصب میشود و سپس میتوانید فیلترهای مربعی را بر روی هولدر فیلتر نصب کنید.
مزیت اصلی استفاده از فیلترهای مربعی در این است که هولدرهای فیلتر دارای جایگاههای زیادی برای قرار دادن فیلترهای مختلف است، به بیانی دیگر با استفاده از نگهدارنده فیلتر میتوان تعداد زیادی فیلتر را به صورت همزمان و بدون تاریک شدن و افت کنتراست حاشیههای تصاویر، استفاده کرد. البته در بعضی از لنزهای الترا واید ممکن است کمی حاشیههای تصویر افت کیفیت و یا نور داشته باشد ولی در این شرایط نیز مزیت این نوع فیلترها در این است که با افزایش تعداد فیلترها ویگنتینگ در همان حدی که هنگام استفاده از یک فیلتر در تصاویر ظاهر میشود، یکسان باقی میماند.
اما این فیلترها نیز معایب خود را دارند و از عیوب اصلی این فیلترها میتوان به نکاتی مانند اینکه استفاده از این نوع فیلترها به جهت ضرورت همراه داشتن هولدر فیلتر، جای بیشتری در کیف وسایل شما اشغال میکند و همچنین فیلترها و نگهدارنده فیلتر، مجموعاً وزن بالاتری نسبت به فیلترهای گرد خواهند داشت و اینکه این نوع فیلترها حساسیت بالاتری در برابر ضربه و فشار نسبت به فیلترهای گرد دارند.
لازم به ذکر است که طراحی و کیفیت هولدر فیلتر و فیلترها در برندهای مختلف بسیار متفاوت است. برای مثال بعضی از این نگهدارندهها امکان نصب فیلتر گرد پولاریزه را نیز بر روی نگهدارنده فیلتر برای کاربر مهیا کردهاند ولی در استفاده از نگهدارندههای فیلتر سایر برندها برای این منظور به یک مبدل جداگانه نیاز خواهید داشت. به همین دلیل حتماً در خرید این نوع فیلترها و نگهدارندهها دقت لازم را داشته باشید.
انتخاب اینکه کدام یک از این فیلترها برای ما مناسبتر است به شرایط و نوع استفاده ما بستگی دارد. اگر شما به عکاسی در طبیعت علاقهمندید و مدت زیادی در طبیعت پیاده روی میکنید و به خودی خود کوله پشتی سنگینی با فضای محدود به همراه دارید، فیلترهای ND گرد گزینه بهتری برای شما خواهند بود. اما کسانی که حجم و وزن بالاتر فیلترهای مربعی برایشان مشکلی ایجاد نمیکند، احتمالاً امکانات اضافی سیستم نگهدارنده این فیلترها مثل امکان استفاده همزمان از چند فیلتر بدون تغییر کنتراست و تاریک شدن حاشیههای تصویر را ترجیح میدهند.
محدوده قیمت فیلترهای ND و نگهدارنده فیلتر در صورت انتخاب فیلترهای مربعی به عواملی مانند شرکت سازنده، کیفیت و نوع هولدر بستگی دارد. فیلترهای مربعی معمولا قیمت بالاتری نسبت به انواع فیلترهای گرد دارند و البته همانطور که قبلتر هم گفتیم برای استفاده از آنها به نگهدارنده و یا همان هولدر نیز نیاز خواهید داشت که هزینه بالاتری نسبت به فیلترهای گرد که نیاز به نگهدارنده ندارند به همراه خواهد داشت. البته نگهدارنده فیلترها قابلیت نگهداری انواع فیلترهای برندهای مختلف را دارند و خرید فیلتر و هولدر از یک برند ضرورتی ندارد.
چطور معنی درجات کاهش نور درج شده بر روی فیلترها و موقعیت مناسب برای استفاده از آنها را درک کنیم؟
متأسفانه فیلتر ND که در تمام شرایط نوری مناسب استفاده باشد وجود ندارد و فیلترهای ارزان قیمت نیز کاهش نور کمی به همراه دارند که توسط آن نمیتوان جلوه روان بودن آب و حرکت را به خوبی در تصاویر اضافه کرد. برای اضافه کردن چنین افکتی به تصاویر در نور روز به فیلتری نیاز دارید که از ورود نور زیادی به داخل لنز جلوگیری کند و چنین فیلتر ND قیمت بالاتری نیز خواهد داشت.
فهمیدن درجهای که فیلترهای ND مختلف میتوانند از نور بکاهند کمی پیچیده است. احتمالاً تابحال عباراتی مانند ۱ استاپ، ۶ استاپ و ۱۰ استاپ را در توضیحات مربوط به این محصولات مشاهده کردهاید. این عبارات، متداولترین و سادهترین روش برای بیان میزان تاریک کنندگی فیلترهای ND هستند. این عبارات بیانگر این هستند که با نصب این فیلترها بر روی لنز چند استاپ از نور ورودی کاهش پیدا خواهد کرد. به طور مثال فیلتر ND یک استاپی به مقدار ۱ استاپ از نور ورودی میکاهد و به شما امکان اضافه کردن یک استاپ به زمان باز ماندن شاتر یا به عبارت دیگر دو برابر کردن این زمان را میدهد.
فیلتر تیرهتری که امکان کاهش ۱۰ استاپ نور را فراهم میکند میتواند تا به شما امکان کندتر کردن سرعت شاتر را تا ۱۰۰۰ برابر فراهم کند. به عبارت دیگر اگر بدون فیلتر در موقعیتی سرعت شاتر 1/125 ثانیه مناسب باشد با نصب چنین فیلتری این زمان را میتوان به ۸ ثانیه افزایش داد. این مقدار زمانی است که میتوانید در تصاویر خود آب را بلوری و ابرها را به صورت کشیده ثبت کنید.
علاوه بر عباراتی که مستقیماً بیانگر مقدار کاهندگی نور هستند، ممکن است عبارات دیگری مانند: ND1.8 ، ND3.0 و امثال این عبارات نیز برای بیان مقدار کاهندگی نور توسط فیلترهای ND روی بسته بندی و یا خود این فیلترها نوشته شده باشد که ممکن است این عبارات برای دفعات اولی که با آنها مواجهه میشویم کمی پیچیده به نظر بیایند.
برای سادهتر شدن این عبارات در زیر تعریف متداولترین فیلترهایی که با این عبارات نوشته شدهاند را برایتان قرار دادهایم.
فیلترهای ND با درجه کاهندگی نور بیشتر نیز وجود دارند که حتی در نور روز امکان باز ماندن شاتر را تا بیشتر از یک دقیقه برای کاربر فراهم میکنند.
مثال ۱) اولین مثالی که میخواهم برایتان توضیح دهم استفاده از فیلتر ND با درجه تاریکی کم مانند فیلترهای ND با درجه ۱، ۲ و یا ۳ استاپ است. استفاده از این فیلترها موجب امکان استفاده از سرعت بسیار پایین شاتر و ایجاد افکتی که جریان آب به مانند شیر سفید شود و یا ابرهای کش آمده در آسمان نخواهد شد. در عوض استفاده از این فیلترها کمی حس حرکت اجسام را به تصاویر شما اضافه خواهد کرد.
دانستن دقیق اینکه سرعت شاتر را بر روی چه زمانی باید تنظیم کرد درست مانند عکاسی بدون فیلتر ND ارتباط مستقیمی با نور موجود دارد. اگر در نور شدید ظهر عکسبرداری میکنید سرعت شاتر فرق چندانی با حالت طبیعی نخواهد داشت ولی در آخرین دقایق غروب و یا اوایل طلوع این سرعت میتواند به چند ثانیه برسد. به یاد داشته باشید که هنگام استفاده از فیلتر ND که ۳ استاپ از نور میکاهد، نیازمند تنظیم سرعت شاتر ۸ برابر مقداری است که بدون فیلتر از آن کادر عکسبرداری میکنید. همچنین لازم به ذکر است که اگر سرعت آب زیاد باشد؛ مثلا اگر جریان آب رودخانه و یا آبشاری در کادر شما و در نزدیکی باشد، با استفاده از چنین فیلترهایی نیز افکت حرکت بهوضوح در تصاویر نمایان خواهد شد، ولی ابرها به جهت اینکه حرکت سریعی ندارند، با استفاده از فیلترهای ۱، ۲ و یا ۳ استاپه کشیده نخواهند شد.
مثال ۲) با استفاده از فیلتر ND که نور را تا ۶ استاپ میکاهد و تاریک کنندگی شدیدتر از فیلترهای مثال اول دارد، میتوان با رساندن سرعت شاتر به ۲۰ ثانیه در نور مناسب حتی موجهای دریا در حالتی که دریا متلاطم نیست نیز فریز کرد و حس حرکت موجود در آب را در تصویر نگه داشت.
مثال ۳) با استفاده فیلترهای ND که میتوانند ورود نور موجود در فضا به دوربین را بیشتر از ۶ استاپ بکاهند، میتوانیم با بهکارگیری از سرعت شاتر بسیار کند آب دریا را به مانند یخ در تصاویر ثبت کنیم و همچنین ابرها نیز در آسمان به شدت کشیده خواهند شد. چنین تأثیراتی در نوردهی به طول زمان ۱۲۰ ثانیه و یا به بیانی دیگر با فیلتر ND که توانایی کاهش نور تا ۱۰ استاپ را دارد، قابل دستیابی است.
البته ثبت تصاویر با سرعت شاتری با این اندازه پایین نیازمند چند قدم بیشتر از حالات پیش است. برای مثال بهتر است که قبل از مانت فیلتر بر روی دوربین چند عکس بدون فیلتر بگیرید تا زمان دقیق تنظیم شاتر بدون فیلتر را تشخیص دهید و بتوانید سرعت ایدهآل شاتر هنگام نصب فیلتر ND را محاسبه کنید. البته اپلیکیشنهایی مانند NDCalc نیز به منظور سهولت در محاسبه سرعت شاتر ایدهآل برای عکاسان موجود است که میتوانید از چنین نرمافزارهایی نیز برای دستیابی به بهترین نتیجه در کمترین زمان کمک بگیرید.
لطفا ابتدا وارد شوید.
ورود به سیستم
یک حساب کاربری رایگان برای استفاده از لیست علاقه مندی ها ایجاد کنید.
ورود به سیستم
