گذر از محدودیت‌های دوربین‌های تک لنزی انعکاسی(اس‌ال‌آر):
در متن پیش رو قصد داریم تا مروری مختصر بر برخی محدودیت‌های دوربین‌های انعکاسی داشته باشیم و به برخی از راه‌کارهای موجود برای گذر از آن اشاره کنیم. همان‌طور که می‌دانید هیچ دوربینی همه‌کاره نیست. بدین ترتیب انتظار می‌رود تصاویری وجود داشته باشند که نیازمند دوربین‌هایی غیر از دوربین تک لنزی انعکاسی باشد و یا حداقل دوربین‌های غیر اس‌ال‌آر راه‌کارهای ساده‌تر و ارزان‌تری برای دستیابی به آن تصاویر فراهم آورند. نمونه بارز امروزی این مسئله، دوربین‌های اکشن هستند که با ابعاد کوچک خود، امکانات گسترده‌ای را در اختیار فرد قرار می‌دهند. اما در کارکردهای تخصصی دیگر نیز این مسئله قابل پی‌گیری است، برای مثال آزادی عمل در استفاده از حرکات دوربین که در دوربین‌های انعکاسی تعبیه نشده است، می‌تواند مهمترین نیاز یک عکاس معماری یا عکاس تبلیغاتی باشد. این امکان که مشابه ویژگی لنزهای تیلت-شیفت در دوربین‌های انعکاسی است به عکاس اجازه می‌دهد تا با استفاده از حرکات، کنترل بیشتری بر پرسپکتیو و البته فوکوس تصویر داشته باشد. تفاوت یک لنز تیلت-شیفت و یک بدنه که امکان حرکات را فراهم می آورد در این است که با داشتن چنین بدنه‌ای تمامی لنزهای شما به لنز تیلت-شیفت بدل می‌شوند که بسیار مقرون به صرفه‌تر از طراحی هر لنز با این قابلیت است. از آن‌جا که شرح حرکات دوربین و امکاناتی که در اختیار عکاس قرار می‌دهد بسیار مفصل است و حتی بررسی آن در یک مقاله غیر منطقی می‌نماید، در آینده در متونی جداگانه به توضیح آن خواهیم پرداخت.
علاوه بر حرکات دوربین، محدودیت‌های دیگری نیز در دوربین‌های انعکاسی وجود دارد. برای مثال در ماکروگرافی‌هایی از نمای بسیار نزدیک نیاز است تا لنز از دوربین فاصله بیشتری داشته باشد هرچند این امکان با استفاده از تجهیزات جانبی پدید می‌آید اما به دلیل عدم طراحی اغلب لنزها برای چنین منظوری این تمهید با افت کیفیت همراه خواهد بود. در روندی معکوس، یعنی در هنگام استفاده از لنزهایی با زاویه بسیار باز، نیاز است تا فاصله لنز از حسگر بسیار کم باشد. در دوربین‌های انعکاسی به دلیل وجود آینه این امکان وجود ندارد و در نتیجه باید طراحی لنز تغییر کند که به طبع هزینه‌هایی را در بر دارد و در این حالت نیز اغلب به افت کیفیت روبرو خوهیم شد. نمونه مشهور گذر از این محدودیت در دوربین SWC هاسلبلاد دیده می‌شود. کم‌ترین فاصله کانونی لنز دوربین‌های سریV هاسلبلاد که البته لنز چشم ماهی را شامل نمی‌شود، لنز ۴۰ م‌م زایس بود که بدیهی است در کنار نام‌های هاسلبلاد و زایس کیفیت بسیار بالایی داشت. اما این شرکت برای دستیابی به کیفیتی بالاتر و حذف اعوجاج تصویر بدنه‌ای بدون آینه به بازار عرضه کرد که لنزی ۳۸ م‌م به آن چسبیده بود! با این راه‌کار نه تنها کیفیت و وضوح تصویر افزایش یافت، بلکه زایس ادعا کرد دوربین و لنز حاضر، تصویری بدون اعوجاج به دست می‌دهند! اما مشکل این بود که اگر لنز زاویه باز دیگری ساخته می‌شد باید بدنه دیگری نیز طراحی می‌شد، چرا که این لنز و بدنه به هم چسبیده بودند.
نمونه موفق‌تر این راه‌کار دوربین‌های بدون آینه‌ای هستند که با لنزهای مختلف کار می‌کنند و البته فوکوس بسیار دقیقی دارند. موفق‌ترین نمونه‌های این دوربین‌ها مامیا۷ و البته لایکا سریM است که علاوه بر عملکرد فوق‌العاده با لنزهای زاویه باز، با لنزهای دیگر نیز سازگارند و همان‌طور که اشاره شد، امکان فوکوس بسیار دقیق را فراهم می‌آورند.
استفاده از بدنه‌های باریک در ویوکمراها نیز پی‌گیری شده است، دوربین‌های تکنیکی نمود چنین راه‌کاری در این دوربین‌ها است. در هنگام کار با ویوکمرا، استفاده از لنزهایی با فاصله کانونی کم مشکلاتی به همراه دارند. در این حالت فانوس دوربین محدودیت‌هایی را برای حرکات دوربین به وجود می‌آورد که البته با تعویض فانوس و استفاده از فانوس مخصوص لنز واید، قابل برطرف شدن است. اما برخی دوربین‌های تکنیکی که غالبا با لنزهایی با فاصله کانونی کم استفاده می‌شوند، فانوس را از ساختار دوربین حذف کرده و علاوه بر افزایش دقت، امکان استفاده از لنزهایی با فاصله کانونی بسیار کم را نیز مقدور ساخته‌اند. برای مثال دوربین‌های آلپا امکان استفاده از لنز۲۳م‌م را فراهم می‌آورند که معادل لنز ۱۵م‌م در دوربین‌های فول‌فریم است! از آن‌جا که آلپا تنها دوربینی است که امکان عکاسی با این لنز را میسر می‌سازد، انتظار می‌رود که رودنشتوک ،سازنده این لنز، این لنز را به صورت انحصاری برای آلپا تولید کند. بدیهی است در این مورد نیز در مقایسه با لنز ۲۴م‌م بر روی دوربین‌های مامیا، فیزوان و هاسلبلاد سری H، به دلیل عدم وجود آینه، کیفیت تصویر بهتری داشته باشیم.
تا به این‌جا به اختصار به برخی از امکانات دوربین‌های غیر انعکاسی اشاره شد. در آینده نزدیک (!) به بررسی دقیق‌تر امکاناتی می‌پردازیم که ویوکمرا و دوربین‌های تکنیکی در اختیار عکاس قرار می‌دهند. هم‌چنین در متون مرتبط با دوربین‌های تکنیکی، مزیت‌های باریک بودن دوربین، دقیق‌تر بررسی خواهد شد.
سلام بسیار عالی بود . من عاشق عکاسی مدیم فرمت و البته عکاسی فنی هستم. خیلی خوبه که قبل از ارایه محصول ،اول زمینه ی آشنایی عکاسان با این روش های ثبت تصویر ( که متاسفانه تو ایران خیلی شناخته شده نیست) رو بوجود میارین و بعد اقدام به ارایه ی محصول میکنید . به این میگن استراتژی . تلاش پیکسل در آشنایی عکاسان جوان با این نوع عکاسی واقعا ستودنیست . مرسی
دوست عزیز، سلام!
خوشحالم که این مطلب مورد توجهتون قرار گرفته. در مورد زمینه سازی، باید بگم حدستون کاملا درست بود (البته اون قدر با اطمینان گفتید که شاید نشه بهش گفت حدس!). خبر خوب این که به زودی، تعداد نسبتا زیادی مقاله پیرامون عکاسی با دوربین های قطع متوسط و قطع بزرگ بر روی وبلاگ پیکسل قرار می گیره. امیدوارم پیکسل بتونه در این زمینه راهنما و البته راهگشا باشه
صادقانه باید بگم، من هم منتظر اتفاقاتی شبیه به حدس شما هستم:)