به‌طورکلی، غیر از مواردی استثنائی، نور نرم برای عکاسی ایده‌آل است. نور نرم، نوری است که سایه‌ها و های‌لایت‌های تند ایجاد نمی‌کند و در زمان استفاده از آن تغییرات از روشنایی به تاریکی تدریجی و ملایم هستند. یکی از کاربردی‌ترین و راحت‌ترین روش‌ها برای به دست آوردن نور نرم استفاده از سافت‌باکس‌ها است.
نور نرم زمانی حاصل می‌شود که منبع نور از جسم بزرگ‌تر باشد و نور بتواند از اطراف جسم عبور کرده و در جهات مختلف سایه‌ها را کمی روشن‌تر کند. به‌این‌ترتیب، نسبت ابعاد منبع نور به ابعاد سوژه از فاکتورهای تعیین‌کننده در ایجاد نور نرم است. یک فاکتور تعیین‌کننده‌ی دیگر فاصله‌ی منبع نور با سوژه است. به‌طور مثال خورشید یک منبع نور بسیار بزرگ است، ولی فاصله‌ی بسیار زیادی با ما دارد. به همین دلیل گر در یک روز آفتابی به سایه‌ها و های‌لایت‌ها توجه کنید، متوجه کنتراست بسیار شدیدی خواهید شد.
عکاسان برای اینکه کنترل ابعاد منبع نور خود را در دست بگیرند معمولاً از شکل‌دهنده‌های نور استفاده می‌کنند. سافت‌باکس‌ها یکی از بهترین و پرکاربردترین شکل‌دهندگان نور هستند که برای به دست آوردن نور نرم از آن‌ها استفاده می‌شود.
سافت‌باکس چه هست؟
اصطلاح سافت‌باکس به ابزاری اشاره دارد که نور را در مسیر محدودی هدایت میکند و آن را به‌صورت پراکنده عبور می‌دهد. سافت‌باکس‌های ابتدایی از چوب ساخته می‌شدند و وزن بسیار زیادی هم داشتند، ولی این روزها از مواد سبک‌وزن در ساخت آن‌ها استفاده می‌شوند و در ابعاد مختلفی در دسترس هستند.
سافت‌باکس چگونه عمل میکند؟
سافت‌باکس‌ها نور را در جهت مشخصی هدایت می‌کنند و آن را حداقل از یک لایه پارچه یا متریال مشابه عبور می‌دهند. نور با عبور از یک جرم نیمه‌شفاف در جهات مختلفی پراکنده می‌شود و نتیجه‌ی آن به دست آمدن نور نرم در طرف دیگر جرم نیمه‌شفاف است.
چرا از سافت‌باکس استفاده می‌شود؟
سافت‌باکس‌ها معمولاً برای دو منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی به‌عنوان نور کلیدی یا منبع نور اصلی و دیگری Fill light یا نور جانبی که برای کاهش کنتراست استفاده می‌شود. البته برای Fill light می‌توان از نورهای ناملایم نیز استفاده کرد، ولی نتیجه‌ی کار به‌خوبی استفاده از نور نرم نخواهد شد.
به‌طور مثال به عکس‌های زیر توجه کنید، عکس سمت چپ بدون فلاش گرفته‌شده است، عکس وسطی با فلاش مستقیم و عکس سمت راست با فلاشی که داخل سافت‌باکس قرار گرفته است. فلاش استفاده‌شده برای این عکس بر روی دوربین نصب شده بود و نور در جهت مستقیم به سمت سوژه تابانده شده است. ولی می‌توانید مشاهده کنید که عکس سمت راست دارای کنتراست کمتری است و رنگ پوست سوژه را به شکل بهتری به تصویر می‌کشد. بعلاوه به دلیل کاهش قدرت نور و انتشار بیشترش، پس‌زمینه نیز روشن‌تر دیده می‌شود.
در سال‌های ابتدایی اختراع عکاسی، برخی از عکاسان کشف کردند که نور پنجره‌های شمالی بسیار نرم است و کیفیت مناسبی برای عکاسی دارد. در ساخت سافت‌باکس‌ها نیز از ایده‌ی نور پنجره‌ی شمالی الهام گرفته شده است. می‌توانید در عکس زیر تشابه نور یک سافت‌باکس مدرن را با پرتره‌‌ای که در سال 1900 و با استفاده از نور پنجره‌ی شمالی گرفته شده است مشاهده کنید.
چرا عکاسان به استفاده از سافت‌باکس علاقه دارند؟
تقریباً تمام عکاسان حرفه‌ای به‌نوعی از سافت‌باکس استفاده می‌کنند. دلیلش این است که سافت‌باکس‌ها ابزاری فوق‌العاده وفق پذیر هستند. برای تأمین نور نرم، هیچ ابزاری بهتر از سافت‌باکس نیست و در تمامی سبک‌های عکاسی می‌توان از آن‌ها بهره گرفت.
به‌خصوص به دلیل قابلیت دمونتاز و مونتاژ راحت، عکاسان می‌توانند در هر جایی که لازم داشته باشند نور نرم مورد نظرشان را تولید کنند.
به‌طور مثال می‌توانید در عکس بالا مشاهده کنید که چطور از چند سافت‌باکس‌ها برای نورپردازی چهره و خودرو در یک فضای باز استفاده شده است.
چه ابعادی مناسب است؟
همان‌طور که اشاره شد دو عامل ابعاد نسبی منبع نور و فاصله‌ی آن با سوژه کیفیت نور را تعیین می‌کنند. بنابراین بر اساس ابعاد سوژه و فاصله‌ی نورپردازی می‌توان ابعاد سافت‌باکس موردنیاز را تعیین کرد. برای درک بهتر این موضوع می‌توانید به عکس‌های زیر توجه کنید. در هر شش عکس فاصله‌ی منبع نور با سوژه یکسان است، پس تنها ابعاد منبع نور است که تغییر میکند.
از نگاه کردن به این عکس‌ها به چه نتیجه‌ای می‌رسیم؟ می‌توانید ببینید که هرچه ابعاد منبع نور بزرگ‌تر می‌شود نور نرم‌تری را تولید میکند. این نور نرم کنتراست کمتری ایجاد میکند و می‌تواند جوش‌ها و ناهمواری‌های پوست را به‌خوبی پوشش دهد. بعلاوه می‌توانید مشاهده کنید که سایه‌ی به‌مراتب کم‌رنگ‌تری را در پشت سوژه ایجاد می‌نماید.
به مثال زیر نیز توجه کنید. می‌توانید ببینید که چگونه سافت‌باکس‌های بزرگ‌تر های‌لایت ملایم‌تری را بر روی بطری شیشه‌ای ایجاد می‌کنند. معمولاً برای عکاسی از محصولاتی با سطوح صیقلی مانند شیشه از سافت‌باکس‌های بزرگ استفاده می‌شود. استفاده از منبع نور بزرگ‌تر حس صیقلی بودن را افزایش داده و کیفیت ساخت بالاتری را به بیننده القا میکند.
همچنین برای مصارفی مانند عکاسی مد یا عروسی که نیاز به نورپردازی تمام‌قد سوژه وجود دارد سافت‌باکس‌های بزرگ می‌توانند پاسخگو باشند. ولی اگر از سوژه‌ای کوچک عکاسی می‌کنید می‌توانید یک سافت‌باکس کوچک را در فاصله‌ای نزدیک مورد استفاده قرار دهید:
در کل انتخاب ابعاد مناسب، بستگی به سلیقه و نوع کاربرد دارد. بیشتر عکاسان در تجهیزات خود حداقل سه سایز مختلف سافت‌باکس را جای می‌دهند: بزرگ، کوچک و متوسط. به‌این‌ترتیب برای هر نوع سناریویی آمادگی لازم را خواهند داشت.
کمپانی‌هایی مانند Fomex و Broncolor محصولات باکیفیتی را با اشکال و ابعاد مختلف عرضه می‌کنند. کمپانی‌هایی مانند S&S نیز محصولاتی با قیمت مناسب و کیفیت قابل قبول و با تنوع مناسبی از ابعاد و اشکال را ارائه می‌کنند.
چه شکلی مناسب است؟
سافت‌باکس‌ها را در سه شکل اصلی می‌توانید بیابید: مربع، مستطیل و هشت‌ضلعی که به Octadome یا Octagon معروف هستند. هرکدام از این سافت‌باکس‌ها تفاوت‌های کوچکی با یکدیگر دارند.
عمومی‌ترین اشکال مورد استفاده انواع مربع و مستطیل هستند که در انواع مختلف عکاسی کاربرد دارند. سافت‌باکس‌های مستطیلی را می‌توانید در دو جهت عمودی و افقی مورد استفاده قرار دهید. به همین دلیل دارای انعطاف‌پذیری زیادی هستند. به‌طور مثال برای مواردی که تنها یک سافت‌باکس دارید انواع مستطیلی می‌توانند بسیار پرکاربرد باشند و حتی برای نورپردازی هم‌زمان سوژه و پس‌زمینه نیز مورداستفاده قرار بگیرند.
سافت‌باکس‌های هشت‌ضلعی بیشتر موردعلاقه‌ی عکاسان مد هستند، زیرا نوری ملایم را در ابعادی بهینه‌تر ارائه می‌کنند. بعلاوه نور آن‌ها دچار افول سریع‌تری می‌شود، بنابراین تأثیر کمتری بر روی پس‌زمینه می‌گذارند. به‌علاوه بر روی سطح چشم سوژه، انعکاسی دایره‌ای شکل ایجاد می‌کنند که برای پرتره ایده‌آل است.
سافت‌باکس در مقابل چتر
چترها یکی از شکل‌دهنده‌های نور محبوب به‌حساب می‌آیند و می‌توانند نور نرم موردنیاز عکاسان را تأمین کنند. مزیت اصلی چترها در سبکی و ابعاد جمع‌وجور آن‌هاست. بعلاوه نصب آن‌ها نیز راحت‌تر است و می‌توان در زمان کمتری آن‌ها را نصب و جمع کرد. ولی وفق‌پذیری فوق‌العاده‌ی سافت‌باکس‌ها را ندارند. به‌طور مثال در عکس زیر می‌توانید مشاهده کنید که در صورت نزدیک کردن چتر به سوژه، نور فلاش به داخل عکس نشت میکند و موجب ایجاد هاله‌های سبزرنگی می‌شود.
ولی چنین مشکلی را در زمان استفاده از سافت‌باکس‌ها نخواهید داشت. البته می‌توان از چتر بزرگ‌تری استفاده کرد تا مشکل نشت نور رفع شود، ولی این موضوع در جاهایی که محدودیت فضا وجود دارد می‌تواند مشکل‌ساز شود. بنابراین چترها سبک‌تر و کوچک‌ترند و استفاده از آن‌ها راحت‌تر است، ولی سافت‌باکس‌ها وفق‌پذیری بهتری دارند و پرکاربردتر هستند.
سافت‌باکس در مقابل بیوتی‌دیش
Beauty dish یک شکل‌دهنده‌ی نور است که ظاهری کاسه‌ای دارد و همان‌طور که از نامش پیداست بیشتر برای پرتره از آن استفاده می‌شود. البته می‌توان از آن برای عکاسی از جواهرات یا سایر اشیاء نیز استفاده کرد، ولی برای این منظور ایده‌آل نیستند. نوری که بیوتی‌دیش تولید میکند وضوح زیادی دارد و به نرمی سافت‌باکس نیست. در اکثر موارد از چنین نوری برای نمایش بهتر اشکال، قوس‌ها و سطوح استفاده می‌شود. به همین دلیل برای عکاسی از ورزشکاران محبوبیت زیادی دارند.
البته کاربرد آن‌ها به عکاسی از ورزشکاران محدود نمی‌شود و در کل ابزار قدرتمندی برای عکاسی پرتره به‌حساب می‌آیند. به‌خصوص به این دلیل که انعکاسی دایره‌ای و بسیار باکیفیت را روی سطح چشم ایجاد می‌کنند. در سمت دیگر، سافت‌باکس‌ها کاربردهای وسیع‌تری دارند و آن‌ها را در تمامی انواع عکاسی خواهید یافت. بعلاوه برای عکاسی پرتره نیز ابزار قدرتمندی هستند.
به معنای واقعی کلمه عالی و کاربردی بود
فقط کاش برای انتخاب برندهایی که فرمودید مثالی هم میزدید که بهتر متوجه نسبت قیمت به کاراییشون میشدم
منظورم اینه که برند گرانقیمت‌تر لزوما به معنی برتری کامل و محسوسه یا اینطور نیست و هر کسی متوجه تفاوت در کاراییشون نمیشه؟!
ممنون
انتخاب بین سافت‌باکس‌های گران و ارزان بیشتر به کمیت و کیفیت کار شما بستگی دارد. وقتی نور از یک ماده عبور میکند یا از سطحی منعکس می‌شود ممکن است تغییر رنگ دهد. سافت‌باکس‌های گرانتر کمتر رنگ نور را تغییر می‌دهد و نوری طبیعی‌تر و خنثی را ارائه می‌کنند، البته این تفاوت را تنها در صورت وسواس زیاد متوجه خواهید شد. همچنین سافت‌باکس به دلیل اینکه در معرض گرمای فلاش و مونولایت قرار می‌گیرد ممکن است به سرعت مستهلک شود. انواع گرانتر معمولاً دوام بیشتری دارند. به‌علاوه انواع باکیفیت مقاومت بیشتری در برابر گرما دارند و خاصیت انعکاس نور را بهتر حفظ می‌کنند و در نهایت از لحاظ ساختاری هم مستحکم‌تر و بادوام‌تر هستند.
ممنون از پاسختون بزرگوار
این مقاله‌تون جواب خیلی از سوالای من بود
موفق باشید
عالی بود. جواب خیلی از سوالاتم رو گرفتم…