الفبایی به وسعت نیکون

سیستم نام‌گذاری لنز‌های نیکون گاهی می‌تواند گیج‌کننده باشد. برای اینکه نیکون از حروف و عباراتی خاص برای توصیف عناصر مختلف لنز،Coating، عملکرد فوکوس و غیره استفاده می‌کند. اینکه هرکدام آن‌ها به چه معنایی هستند و چه کاربردی دارند برای مشتریان و علاقه‌مندان لنزهای نیکون اهمیت بالایی دارد. این اهمیت به‌خصوص هنگامی که همین اصطلاحات به فاکتورهایی اساسی و تعیین‌کننده در ارزیابی و خرید لنزهای این شرکت مبدل می‌شود دوچندان می‌گردد. از آنجایی که نیکون سال‌های زیادی است که در صنعت لنز و اپتیک فعالیت می‌کند، طبعاً بسیاری از اصطلاحات مرتبط با لنزهای آن نیز به علت گذر زمان منسوخ شده‌اند و در دنیای امروزی دیگر رایج نیستند. در ادامه قصد داریم تا این علایم نیکون را مورد به مورد و به اختصار توضیح دهیم:

AF

اولین ترم علایم نیکون برگرفته از عبارت Auto Focus به معنای فوکوس خودکار می‌باشد. لنزهای AF از سیستم قدیمی فوکوس نیکون استفاده می‌کنند. در این سیستم، لنز به کمک موتور فوکوس داخلی خود دوربین اقدام به فوکوس می‌کند. در نتیجه لنزهای AF با بدنه‌های دوربین‌های مبتدی شرکت نیکون یعنی سری 3000 و 5000 به علت فقدان موتور فوکوس، فاقد فوکوس خودکار می‌باشد. لازم به ذکر است که تمامی بدنه‌های فول‌فریم و سری 7000 نیکون مجهز به موتور فوکوس داخلی هستند.

AF-D

D اضافه شده در این عبارت به کلمه Distance به معنای فاصله اشاره دارد. لنزهای AF-D فوکوس خودکار را با کمک اطلاعات فاصله‌ای انجام می‌دهند. در واقع لنزهای AF-D درست مثل لنزهای AF دارای فوکوس خودکار هستند، با این تفاوت که این لنزها می‌توانند فاصله بین سوژه تا لنز را گزارش داده و آن را برای پردازش به دوربین ارسال کنند. اطلاعات فاصله‌ای برای نورسنجی و تصحیح آن کاربرد دارد. مکانیسم به کار رفته در لنزهای AF-D تقریباً منسوخ شده است.

AF-I

معادل Internal Auto Focus یا به عبارتی قابلیت فوکوس خودکار با موتور فوکوس داخلی است. این لنزها امروزه منسوخ شده‌اند.

AF-S

معادل عبارت Auto Focus Silent یا به بیان دیگر؛ لنزهای فوکوس خودکار به همراه موتور فوکوس داخلی بی‌صدا (Silent Wave Motor) هستند. لنزهای AF-S نسبت به لنزهای AF سریع‌تر فوکوس کرده و به علت برخورداری از موتور فوکوس بی‌صدا، صدای کمتری هم تولید می‌کنند. این لنزها با بهره‌گیری از موتور فوکوس خود هنگام استفاده روی دوربین‌هایی نظیر نیکون D40/D40x و D60 و سری‌های D3000 و D5000 عدم وجود موتور فوکوس روی بدنه این دوربین‌ها را جبران می‌کنند. لنزهای AF-S نیکون را باید معادل لنزهای USM نیکون دانست.

AF-P

لنز‌های سری AF-P نیکون از آخرین تولیدات این کمپانی است که برای دوربین‌های کراپ سنسور D5300 و D5500 و نسخه‌های جدید‌تر این دو دوربین طراحی شده است. در این لنز‌ها همان موتور فوکوس AF-S به کار رفته است، ولی کلید فوکوس خودکار/دستی و دکمه VR لرزشگیر بر روی بده این نوع لنز‌ها در نظر گرفته نشده و باید از طریق منو این تنظیمات را کنترل کرد. به علاوه این نوع لنزها نسبت به لنز‌های AF-S از ابعاد و وزن کمتری برخوردار هستند. نیکون تا به حال به طور رسمی دو لنز Nikon AF-p Dx Nikkor 18-55 mm f/3.5-5.6G و Nikon AF-P NIKKOR 70-300mm f/4.5-5.6E ED VR را از این سری تولید کرده است.

 

AI

این لنزها از قابلیت Automatic indexing برخوردار هستند. این اصطلاح برای لنزهای فوکوس دستی خیلی قدیمی نیکون به کار می‌رفته است و امروز کاملاً منسوخ شده است.

AI-S

لنزهای فوکوس دستی AI-S، با دوربین‌هایی که حالت‌های برنامه و تقدم شاتر روی آن‌ها تعریف شده بود سازگاری داشتند. در لنزهای AI-S مقدار دیافراگم مستقیماً از روی دوربین قابل‌تغییر بود. امروزه منسوخ شده است.

ASP

این لنزها حداقل یک عنصر aspherical در ساختار خود دارند. در المان‌های آسپریکال به نسبت فاصله از مرکز لنز، میزان خمیدگی المان بیشتر می‌شود. المان‌های آسپریکال به نسبت المان‌های کروی معمول بسیار کمتر دچار خطاهای اپتیکی می‌شوند و مخصوصاً در لنز‌های واید باعث کاهش اعوجاج (Distortion) در تصویر می‌شوند؛ که برای تصحیح coma و سایز خطاهای اپتیکی به کار می‌آید. بعضی اوقات از آن‌ها به‌عنوان لنزهای AS هم یاد می‌شود.

CRC

معادل عبارت Close Range Correction یا همان لنزهای تصحیح فاصله نزدیک هستند. المان‌های این لنز برای فاصله‌های نزدیک فوکوس بهینه‌سازی شده‌اند.

D

لنزهای نوع D اطلاعات فاصله‌ای سوژه تا دوربین را برای پردازش به دوربین‌های DSLR نیکون که دارای سیستم نورسنجی 3D Color Matrix هستند ارسال کرده تا برای نورسنجی بهتر و تعیین توان فلاش بالا جهنده و خارجی مورد استفاده قرار بگیرد. نیکون مدّعی است که با استفاده از این سیستم، می‌توان سرعت شاتر را تا 3 استاپ پایین‌تر از سرعتی که معمولاً باعث ایجاد تاری در تصاویر می‌شود کاهش داد. همچنین، اکثر این لنز‌ها دارای حلقه‌ی تنظیم دیافراگم هستند.

DC

لنزهای با قابلیت Defocus برای کنترل بهتر روی بوکه و برای عکاسی پرتره مناسب هستند. لنز‌های DC دارای یک حلقه‌ی DC بر روی بدنه‌ی لنز هستند که با چرخاندن آن می‌توان کیفیت دلخواه را برای نواحی خارج از فوکوس (برای مثال پس‌زمینه‌ی یک عکس پرتره) انتخاب کرد.

M/A

برخی لنز‌های نیکون دارای قابلیت فوکوس دستی همیشگی هستند. این بدین معنی است که حتی در زمانی که لنز در حالت فوکوس خودکار است می‌توان با چرخاندن حلقه‌ی فوکوس، به صورت دستی فوکوس را تغییر داد. در این لنز‌ها در کنار سوئیچ فعال و غیر فعال کردن فوکوس خودکار، بجای حرف A به معنای Automatic، حروف M/A‌ نوشته شده‌است که به معنای فوکوس خودکار و دستی هم‌زمان است. این قابلیت باعث می‌شود که بعد از فوکوس خودکار، بتوانید خیلی سریع به صورت دستی فوکوس را برای سوژه‌ی مورد نظرتان کمی تغییر دهید. در لنز‌های دیگر، برای فوکوس دستی، ابتدا باید سوئیچ فوکوس خودکار را بر روی M قرار دهید تا قادر به چرخاندن حلقه‌ی فوکوس باشید.

ED

ED مخفف لنزهایی با ساختار اپتیکی Extra-low Dispersion هستند؛ و به معنی استفاده از المان‌های باکیفیتی است که قادر هستند مشکل خطای رنگی (chromatic aberration) را به حداقل برسانند این لنز پرتوهای نوری که به آن وارد می‌شود را پراکنده نمی‌کند…اکثر لنزهای به روز نیکون از اپتیک‌های ED بهره می‌برند. لنزهای دارای المان ED شارپنس و کنتراست بیشتری تولید می‌کنند.

FL

این اصطلاح که در سال ۲۰۱۳ نام گذاری و معرفی گردید، اشاره به وجود عناصر فلورین درون لنزها دارد. لنزهای فلورین از نظر اپتیکی کیفیت ممتازی دارند و به طرز چشم‌گیری سبک‌تر هستند. برای مثال در لنز 800mm f/5.6E VR از عناصر فلورین استفاده شده است.

G

اگر حرف G را به طور مثال Nikon 50mm AF-S f1.4G بعد از عدد دیافراگم در عنوان لنز مشاهده کردید بدین معنی است که این لنزها برعکس لنزهای سری D نیکون فاقد رینگ دیافراگم هستند. این یعنی تنظیم دیافراگم فقط از روی دوربین ممکن خواهد بود. برای اینکه با به سر رسیدن دوران دوربین‌های قدیمی با فوکوس دستی دیگر ضرورتی بابت وجود رینگ دیافراگم روی بدنه لنز احساس نمی‌شود. همه لنزهای امروزی نیکون از نوع G هستند.

E

لنزهای جدید سری E از کنترل الکترونیکی دیافراگم بهره‌مند هستند. این لنزها فاقد Aperture Lever در پشت لنز بوده و دیافراگم آن‌ها کاملاً الکترونیکی کنترل می شود، به همین دلیل راهی برای تنظیم دستی دیافراگم در این سری لنزها وجود ندارد. لنزهای سری E در مقایسه با لنزهای G به‌خصوص در عکاسی‌های پیاپی با سرعت بالا دقیق‌تر هستند. برای اینکه این نوع لنز می‌تواند بدون نیاز به دخالت موتور دوربین دیافراگم را به صورت الکترونیکی تغییر دهد.

IF

به معنای لنزهای با قابلیت Internal Focus است. در این لنزها فوکوس با حرکت کردن عناصر داخلی لنز و بدون جابه‌جایی بخش خارجی و جلویی لنز یا تغییر اندازه آن‌ها، انجام می‌پذیرد. بسیاری از لنزهای امروزی نیکون مثل Nikon 18-200mm f/3.5-5-5.6G VR II و Nikon 70-200mm f/2.8 VR II از نوع IF هستند. لنزهای IF از لنزهای غیر IF سریع‌تر فوکوس می‌کنند. قابلیت فوکوس داخلی لنزهای IF برای استفاده همراه فیلتر‌هایی که به حرکت حساس هستند (نظیر فیلتر پولارایزر) ضروری به نظر می‌رسد. همچنین، عدم حرکت قسمت‌های خارجی لنز به مهروموم شدن و مقاومت لنز در برابر گرد و غبار و رطوبت هم کمک می‌کند.

Micro

به قابلیت عکاسی ماکرو لنز اشاره دارد. شرکت نیکون اصرار دارد به جای اصطلاح ماکرو از کلمه میکرو برای لنزهای ماکروگرافی خود استفاده کند هر چند این دو دقیقاً مترادف یکدیگر نیستند. لنزهای میکرو برای عکاسی از سوژه‌های خیلی نزدیک به کار می‌رود.

N

به معنای پوشش نانو کریستال است؛ که باعث کاهش فوق‌العاده زیاد بازتاب نور توسط المان‌های شیشه‌ای لنز می‌شود. علاوه بر این، لنز‌های دارای این پوشش در مقابل نور شدید کمتر دچار flare و ghosting می‌شوند. روی بدنه لنزهای دارای پوشش نانو کریستال که جز لنزهای حرفه‌ای نیز طبقه‌بندی می‌شوند، حرف N با رنگی طلایی حک شده است.

PC-E

معادل عبارت Electronic Perspective Control یا همان کنترل پرسپکتیو با دیافراگم الکترونیکی است. در واقع لنزهای PC-E همان لنزهای tilf-shift هستند که به خصوص در عکاسی معماری کاربرد دارند. لنز PC-E به کاربر اجازه می‌دهد تا با tilt و shift کردن جلوه‌های خاص و ویژه‌ای ایجاد کند. علاوه بر از بین بردن اعوجاج در فواصل کانونی واید، با استفاده از این لنز‌ها می‌توان تصاویری با عمق میدان فوق‌العاده کم را به وجود آورد که به افکت مینیاتوری کردن معروف است. تمامی لنز‌های PC نیکون و tilt-shift دیگر سازندگان لنز تنها قادر به فوکوس دستی هستند و فوکوس خودکار بر روی این لنز‌ها امکان‌پذیر نیست.

RF

RF مخفف Rear Focousing است. در این لنزها فوکوس با جابه‌جایی عناصر عقبی و انتهایی لنز انجام می‌شود، این یعنی هنگام فوکوس بخش عقبی لنز حرکت می‌کند و در اندازه فیزیکی لنز تغییری ایجاد نمی‌شود. همچنین فوکوس در این سیستم سریع‌تر و روان‌تر صورت می‌گیرد. به‌طور مثال لنز Nikon 24mm f/1.4 لنز RF است.

SIC

لنزهایی که دارای پوششی از نوع Super Integrated هستند. این لنزها دارای عملکرد رنگی بهتری بوده و عموماً در برابر Ghosting و Flare عملکرد ‌رضایت‌بخش‌تری به نمایش می‌گذارند.

SWM

مخفف عبارت Silent Wave Motor یا موتور فوکوس خودکار بی‌صداست. لنزهای مجهز به SWM به راحتی بین حالت فوکوس خودکار و فوکوس دستی قابلیت سوییچ شدن دارند. با این لنزها هنگامی که روی حالت فوکوس خودکار قرار دارید می‌توانید به صورت دستی با جابه‌جایی رینگ فوکوس، اصلاحات فوکوس مورد نظر خود را اعمال کنید. این عمل در لنزهای AF-D به این آسانی‌ها نیست، زیرا در لنزهای مذکور باید ابتدا حالت فوکوس خودکار به حالت فوکوس دستی تغییر می‌کرد و سپس اصلاحات فوکوس انجام می‌شد.

VR

VR مخفف عبارت Vibration Reduction یا همان کاهش لرزش است. لنز VR لرزش‌های دست ایجاد شده توسط عکاس هنگام عکاسی را به حداقل رسانیده و در شرایط کم‌نور احتمال تار شدن عکس را کاهش می‌دهد… نیکون مدّعی است که با استفاده از این سیستم، می‌توان سرعت شاتر را تا 3 استاپ پایین‌تر از سرعتی که معمولاً باعث ایجاد تاری در تصاویر می‌شود کاهش داد. سنسورهای حرکتی ویژه تعبیه شده در این لنز، لرزش‌های به وجود آمده را شناسایی کرده و با تکان دادن لنز در جهت عکس، این تکانه‌ها را جبران می‌کند. نتیجه این جبران لرزش، عکسی شارپ تر با وجود شرایط نوری کم و سرعت شاتر پایین‌تر است. روی لنزهای VR یک کلید به منظور فعال و غیرفعال کردن این قابلیت وجود دارد. عبارت VR در نیکون معادل IS در نیکون و OS در لنزهای سیگما است.

FX

این اصطلاح فول‌فریم بودن لنز را مشخص می‌کند؛ یعنی اینکه لنزهای FX برای سنسورهای فول‌فریم در همان قطع استاندارد ۳۵ میلی‌متری ساخته شده‌اند. اصطلاحاتی نظیر FX،DX،CX به قطع فرمت دوربین و اندازه سنسور دیجیتال آن‌ها اشاره دارد. معمولاً روی مشخصات هیچ لنزی عبارت FX را نمی‌بینید، برای اینکه لنزها به صورت پیش‌فرض فول‌فریم هستند مگر با عباراتی نظیر DX و CX فول‌فریم نبودن آن‌ها مشخص گردد.

DX

اگر روی لنز حروف DX درج شده باشد بدین معنی است که لنز مذکور به طور خاص برای دوربین‌هایی با سنسور قطع APS-C ساخته شده است. این لنزها برای اینکه برای استفاده با سنسورهای کوچک‌تر در مقایسه با سنسورهای فول‌فریم طراحی شده‌اند، معمولاً سبک‌تر و ‌کوچک‌تر نیز هستند. دوربین‌های سری 3000 و 5000 و 7000 نیکون و مدل‌های D90 و D300 همگی از نوع DX هستند. البته لازم به ذکر است که لنزهای DX قابلیت نصب روی مانت دوربین‌های فول‌فریم FX را هم دارند اما در این صورت‌ تنها در‌‌ حد نصف رزولوشن معمول خود، کارایی خواهند داشت؛ و در گوشه‌های تصویر حاشیه‌هایی سیاه‌رنگ ایجاد می شود.

CX

نیکون یک سیستم بدون آینه دارد که آن را Nikon 1 نامیده است. سنسور این سیستم از قطع DX کوچک‌تر می‌باشد. هرچند اصطلاح CX روی عنوان لنز ذکر نمی‌شود، اما ممکن است در توضیحات لنز به آن برخورد کنید. اگر عنوان یک لنز با عبارت 1 NIKKOR شروع شد، این یعنی که لنز به طور خاص برای دوربین‌های قطع CX مثل Nikon 1 V1/V2/J1/J2 ساخته شده است. لنزهای CX روی دیگر مانت‌های نیکون مثل FX و DX کار نمی‌کنند.

اصطلاحات مرتبط با دسته‌بندی لنزها از نظر موتور فوکوس، همراه داشتن لرزش گیر و سازگاری با سنسورهای فول‌فریم و کراپ را در این جدول می‌بینید:

طبقه‌بندی	نام‌گذاری نیکون
لنزهای موتور فوکوس دار	AF-S یا AF-I
لنزهای لرزشگیر دار	VR یا VR II
لنزهای فول‌فریم	(FX)
لنزهای کراپ	DX

حال به عنوان مثال و برای جمع‌بندی، با هم به بررسی مشخصات این لنز نیکون می‌پردازیم:

همان‌طور که می‌بینید روی بدنه این لنز عبارت AF-S Nikkor 24mm 1:1.4G ED” حک شده است. وقتی فقط یک فاصله کانونی روی لنز نوشته می‌شود این یعنی با یک لنز فیکس (پرایم) سر و کار داریم. به عبارتی دیگر یعنی لنز مذکور بزرگنمایی اپتیکال نداشته و تنها در همان فاصله کانونی (در این مثال 24mm) تنظیم شده است. کلمه نیکور و نیکون هم به یک معنا هستند. عدد 1.4 حداکثر دیافراگم ممکن لنز را نمایش می‌دهد، یعنی دیافراگم این لنز در بازترین حالت خود معادل f1.4 است.AF-S و G نیز به داشتن موتور فوکوس داخلی بی‌صدا و موتور SWM و فقدان رینگ دیافراگم اشاره می‌کنند. ED در انتهای عبارت نیز مخفف همان ساختار اپتیکی Extra-low dispersion است که درباره آن توضیحاتی دادیم. حرف N که بالاتر و در سمت راست حک شده نیز به معنای پوشش نانو کریستال لنز است. معمولاً سایر مشخصات فنی روی بدنه لنز درج نمی‌شوند و برای بررسی آن‌ها باید به لیست مشخصات فنی لنز موردنظر خود رجوع کنید.