در این مطلب به توضیح بنیادی‌ترین مفهوم در عکاسی یعنی نوردهی می‌پردازیم. درک پارامتر‌های نوردهی برای هرکسی که به تازگی یک دوربین DSLR (یا هر دوربینی که امکان تنظیم دستی این پارامتر‌ها را می‌دهد) خریده‌است از جمله ابتدایی‌ترین درس‌های عکاسی و در عین حال بسیار مهم است.
نوردهی (exposure) به معنی در معرض نور قراردادن سنسور تصویر (یا فیلم نگاتیو در عکاسی آنالوگ) برای ثبت صحنه‌ی عکاسی است. در عکاسی دیجیتال برای تنظیم نوردهی درست، عکاس می‌تواند سه پارامتر را تنظیم کند. این سه پارامتر نوردهی شامل سرعت شاتر، میزان گشودگی دریچه‌ی دیافراگم و میزان حساسیّت ISO است.
سرعت شاتر تعیین کننده‌ی مدت زمانی است که سنسور تصویر در معرض نور قرارمی‌گیرد. هرچه این مدت بیشتر باشد به معنی آن است که نور بیشتری به سنسور خواهد رسید. اکثر دوربین‌های DSLR دارای شاترهایی با سرعتی قابل تنظیم بین 30 تا 4000/1 ثانیه هستند. دوربین‌های گران‌قیمت‌تر تا سرعت 8000/1 ثانیه هم امکان تنظیم دارند. در تصویر زیر، پرده‌ی شاتر را در یک دوربین DSLR مشاهده می‌کنید.
دریچه‌ی دیافراگم در لنز قرار دارد و حداکثر گشودگی آن یکی از مشخصات لنز (و نه دوربین) است؛ اما تنظیم آن در اکثر دوربین‌های امروزی از طریق منو یا پیچ‌های تنظیم دوربین صورت می‌گیرد. میزان گشودگی دریچه‌ی دیافراگم را با عدد f نمایش می‌دهند که از تقسیم فاصله‌ی کانونی بر قطر دهانه‌ی دریچه‌ی دیافراگم بدست می‌آید. برای مثال اگر لنزی دارای فاصله‌ی کانونی 50 میلیمتر و قطر دریچه‌ی دیافراگم 25 میلیمتر باشد، عدد f آن برابر 2 یا به عبارتی دارای دیافراگم f/2 است. بنابراین، هرچه قطر دریچه‌ی دیافراگم بیشتر باشد، عدد f که از فرمول ذکر شده بدست می‌آید کوچکتر خواهد بود. این یکی از مواردی است که ممکن است برای عکاسان تازه‌کار کمی گیج‌کننده باشد. کافی است به خاطر بسپارید که هرچه عدد f کوچکتر باشد، دریچه‌ی دیافراگم باز‌تر بوده و نور بیشتری به سنسور تصویر می‌رسد.
میزان حساسیّت ISO در عکاسی آنالوگ بر اساس نوع فیلمی که در دوربین قرار می‌گرفت تعیین می‌شد؛ اما در عکاسی دیجیتال این میزان را می‌توان به راحتی از طریق تنظیمات دوربین تغییر داد. هرچه حساسیّت ISO بالاتر باشد، میزان روشنایی صحنه به صورت الکترونیکی تقویت می‌شود تا در محیط‌هایی با نور کم هم بتوان با دوربین روی دست عکاسی کرد. البته تقویت الکترونیکی سیگنالهای دریافتی از سنسور همیشه با ایجاد نویز همراه است که مقدار آن بسته به سایز سنسور دوربین و شرکت سازنده متفاوت است.
بعد از آشنایی با سه پارامتر نوردهی، زمان آن است تا با مفهوم استاپ نوری (EV) هم آشنا شوید. افزایش یا کاهش سرعت شاتر یا میزان حساسیّت ISO و یا بستن و بازکردن دریچه‌ی دیافراگم همگی بر نوردهی تأثیر می‌گذارند؛ اما چگونه ممکن است میزان تأثیر آنها را محاسبه کرده تا بتوانیم با استفاده از این سه ابزار نوردهی، میزان نوردهی عکس‌ها را کنترل کنیم؟ استاپ نوری دقیقاً برای استانداردسازی همین مسئله مطرح شده است. افزایش هر یک استاپ نوری (1 EV) میزان نوری که به سنسور می‌رسد را دو برابر می‌کند و کاهش آن نور دریافتی را نصف می‌کند. بنابراین، اگر از سرعت شاتر 30/1 ثانیه به 15/1 ثانیه برویم، نوری که به سنسور می‌رسد دو برابر می‌شود. همچنین، اگر از ISO 100 به ISO 200 برویم، میزان نور دریافتی سنسور را (البته از طریق تقویت سیگنالهای ارسالی سنسور) دو برابر کرده‌ایم. در مورد گشودگی دریچه‌ی دیافراگم هم همین قانون برقرار است؛ اما در اینجا عدد f دو برابر نمی‌شود و استاپ‌های نوری را باید حفظ کنید. برای مثال، باز کردن دیافراگم از f/4 به f/2.8 باعث دو برابر شدن نور دریافتی سنسور تصویر می‌شود. در تصویر زیر استاپ‌های کامل دیافراگم را مشاهده می‌کنید.
تغییر پارامتر‌های نوردهی لازم نیست تا حتماً به میزان 1 استاپ صورت گیرد، در اکثر دوربین‌های DSLR امکان تغییر تمام پارامتر‌های نوردهی به میزان 3/1 استاپ هم وجود دارد. برای مثال، بین سرعت شاتر 100/1 ثانیه تا 200/1 ثانیه دو مقدار 125/1 و 160/1 ثانیه هم قابل انتخاب است.
حالا بعد از آشنایی با پارامتر‌های نوردهی و درک مفهوم استاپ نوری می‌توانید با توجه به کاربرد خاصی که مد‌نظرتان است پارامتر‌های نوردهی را تنظیم‌کنید. همانطور که می‌دانید، دوربین‌های عکاسی به سنسور‌های نورسنج مجهّز هستند و به طور خودکار می‌توانند پارامتر‌های نوردهی را برای بدست آوردن عکسی با روشنایی درست تعیین کنند؛ اما برای کنترل بیشتر عکاس، در اکثر دوربین‌های DSLR دو مد اولویّت شاتر و اولویّت دیافراگم هم وجود دارند که در آنها عکاس به ترتیب با تعیین سرعت شاتر و عدد f دیافراگم، تعیین دو پارامتر دیگر نوردهی را به دوربین می‌سپارد.
بحث در مورد کاربرد تغییر در هر یک از پارامتر‌های نوردهی نیاز به مطالبی جداگانه دارد. در اینجا برای درک هرچه بهتر پارامتر‌های نوردهی و مفهوم استاپ نوری به یک مثال کوتاه بسنده می‌کنیم. فرض‌کنید به سواحل دریای خزر یا خلیج فارس رفته‌اید و می‌خواهید با دوربین DSLR جدیدتان از پرندگان ساحلی عکاسی کنید. از آنجایی که پرندگان یا در حال پرواز یا حرکت بر روی زمین هستند باید سرعت شاتر را به میزان بالایی قرار دهید تا حرکت پرندگان باعث محو شدن آنها نشود. برای این کار می‌توانید با قراردادن پیچ تنظیم مد بر روی مد اولویّت شاتر (S در نیکون و Tv در کانن) سرعت شاتر را خودتان تعیین‌کنید. برای چنین سوژه‌ای سرعت شاتر را بر روی 2000/1 ثانیه قرار دهید. بسته به نوع هوا و زمان عکاسی (ظهر، غروب،…) دوربین دیافراگم را برای بدست‌آوردن نوردهی درست تنظیم می‌کند. اگر میزان حساسیّت ISO را بر روی Auto گذاشته باشید، ISO هم توسط دوربین تعیین می‌شود. اما اگر برای بدست آوردن حداکثر کیفیت تصاویر، میزان ISO را بر روی ISO 100 قرار داده باشید، ممکن است حتی در بازترین حالت دیافراگم هم سنسور تصویر نتواند میزان نور کافی را دریافت کند. در این صورت، این مشکل به صورت هشداری در منظره‌یاب اُپتیکال دوربین نمایش داده می‌شود که برای رفع آن باید حساسیّت ISO را تا جایی که دوربین دیگر هشدار ندهد افزایش دهید.
