اگر مباحث مربوط به دنیای عکاسی برای شما ناآشنا است، پاسخ به این سؤال که چه خصوصیاتی در دوربین‌های مدیوم فرمت وجود دارد که در دوربین‌های فول فریم وجود ندارد، ممکن است کمی سخت و یا ناممکن باشد. اما خوشبختانه با کمی شناخت و دانش می‌توان این دو نوع دوربین را با هم مقایسه کرد. در این مقاله می‌خواهیم دوربین‌های مدویم فرمت و فول فریم را با هم مقایسه و تفاوت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و تشابه‌های آن‌ها را در اختیار شما خوانندگان گرامی قرار دهیم.
مبحث عکاسی با دوربین‌های مدیوم فرمت، موضوعی است که بیشتر عکاس‌ها دیر یا زود با آن روبرو خواهند شد. این رویارویی ممکن است در عکاسی تبلیغاتی، عکاسی هنری و یا هنگام مطالعه کاتالوگ دوربین‌ها در یک فروشگاه عکاسی باشد.
جایگاه دوربین مدیوم فرمت در عکاسی چیست؟
قبل از این‌که به توضیح درمورد دوربین‌های مدیوم فرمت بپردازیم، بهتر است که کمی در تاریخ عکاسی سفر کنیم. در دوران دوربین‌های فیلمی، دوربین‌های عکاسی در سه نوع دوربین‌های اسمال فرمت، مدیوم فرمت و لارج فرمت تولید می‌شدند که هرکدام از این دوربین‌ها با فیلم‌هایی در اندازه‌های متفاوتی سازگار بودند. اندازه استاندارد یک فریم از دوربین‌های آنالوگ اسمال فرمت (فرمت کوچک) برابر با ۲۴×۳۶ میلی‌متری به‌عبارت‌دیگر برابر با یک فریم ۳۵ میلی‌متری بوده است.
اغلب اوقات که در مورد دوربین‌های دیجیتال صحبت می‌کنیم، بیشتر قطع سنسورهای فول فریم و APS-C به ذهن و زبان می‌آید. اندازه سنسور دوربین‌های فول فریم برابر با فیلم‌های ۳۵ میلی‌متری است و در حقیقت این دوربین‌ها را می‌توان در گروه دوربین‌های فرمت کوچک (اسمال فرمت) قرار داد. اما دوربین‌های مدیوم فرمت فیلمی می‌توانستند فیلم‌های بزرگتر از دوربین‌های اسمال فرمت و کوچک‌تر از ۱۰۰×۱۳۰ میلی‌متر را در خود جای دهند. دوربین‌های فیلمی که می‌توانستند فیلم‌هایی با اندازه بزرگتر از ۱۰۰×۱۳۰ میلی‌متر در خود جای دهند نیز دوربین‌های فرمت بزرگ نام داشته‌اند.
عکاسی مدیوم فرمت در سال ۱۹۹۱ با اختراع وسیله‌ای که می‌توانست در دوربین‌های آنالوگ به‌جای هولدر فیلم استفاده شود، وارد دنیای عکاسی دیجیتال شد. این وسیله دارای یک سنسور تصویر بود که امکان ثبت عکس‌های دیجیتال به جای نقش بستن تصویر بر روی نگاتیو را فراهم کرده بود و دیجیتال بک نام داشت. امروزه اندازه سنسورهای دوربین‌های مدیوم فرمت به اندازه دو تا شش برابر بزرگتر از اندازه سنسور دوربین‌های فول فریم و APS-C است.
دوربین‌های مدیوم فرمت در چه موقعیت‌هایی مناسب‌اند؟
دوربین‌های مدیوم فرمت دیجیتال و فیلمی هنوز هم در موقعیت‌های متفاوتی استفاده می‌شوند. این موقعیت‌ها شامل:
• عکاسی از مناظر
• عکاسی فشن و عکاسی تبلیغاتی
• عکاسی هنرهای زیبا
• پرتره‌های استودیویی
اصلی‌ترین دلیلی که عکاس‌ها به سراغ دوربین‌های مدیوم فرمت می‌روند؛ امکان تولید تصاویری بسیار بزرگتر و با رزولوشن بالاتر نسبت به دوربین‌های فیلمی و دیجیتال ۳۵ میلی‌متری است. با توجه به کاربردهایی که در مورد دوربین‌ها مدیوم فرمت به آن‌ها اشاره کردیم، می‌توان گفت که در موقعیت‌هایی که نیاز به عکسی با رزولوشن بسیار بالا و یا اندازه بسیار بزرگ برای انتشار داشته باشیم، دوربین مدیوم فرمت ابزاری مناسب خواهد بود.
یکی دیگر از مزیت‌های دوربین‌های مدیوم فرمت، انعطاف‌پذیری این دوربین‌ها در کراپ تصویر است. فیلمی با اندازه بزرگتر و یا تعداد مگاپیکسل بیشتر به این معنا است که می‌توان تصاویر ثبت شده را با آزادی عمل بیشتری بدون افت کیفیت کراپ کرد. تصاویر کراپ شده‌ای که با دوربین‌های مدیوم فرمت ثبت می‌شوند، تفاوت بسیاری با تصاویر کراپ شده‌ای که با دوربین‌هایی دارای سنسورهای کوچک‌تر، دارند؛ تصاویری که با دوربین‌های فول فریم و یا APS-Cثبت می‌شوند، در صورت کراپ دچار افت کیفیت می‌شوند، اما تصاویری که به همراه دوربین‌های مدیوم فرمت ثبت می‌شوند را می‌توان تا حد زیادی کراپ کرد.
در دوربین‌های مدیوم فرمت امکانات بالاتری نیز در مبحث عمق میدان وجود دارد. بعضی از دوربین‌ها دارای بدنه‌ای آکاردئونی شکل هستند که این نوع بدنه‌ها امکاناتی مانند لنزهای تیلت شیفت در اختیار کاربر می‌گذارند. باوجوداین قابلیت می‌توان به عمق میدان بسیار وسیعی دست پیدا کرد که این امکان مخصوصاً در عکاسی از مناظر و هنگامی‌که می‌خواهیم همه‌چیز از یک منظره تا افق در فوکوس باشد، کاربرد فراوان دارد.
از دیگر مزیت‌های دوربین‌های مدیوم فرمت می‌توان به قابلیت بازتولید بهتر رنگ‌ها در تصاویر ثبت شده به همراه این دوربین‌ها اشاره کرد. به همین دلیل است که دوربین‌های مدیوم فرمت در عکاسی فشن و عکاسی تبلیغاتی کاربرد بسیاری دارند.
آیا می‌توان گفت دوربین‌های مدیوم فرمت از دوربین‌های فول فریم بهتر هستند؟
درحالی‌که دوربین‌های مدیوم فرمت مزیت‌های بسیاری در مقابل دوربین‌های فول فریم و APS-C به همراه دارند، اما این دوربین‌ها معایبی نیز دارند که بهتر است به آن‌ها نیز بپردازیم.
اول‌ازهمه باید به این مسئله اشاره کرد که داشتن مزیت‌هایی که تابه‌حال ذکر کرده‌ایم، هزینه دارد و کاربران قبل از مواجهه باکیفیت استثنایی تصاویر در دوربین‌های مدیوم فرمت با یک برچسب قیمت با عددی هنگفت بر روی آن روبرو شده‌اند. درحالی‌که شاید دوربین‌های مدیوم فرمت قدیمی قیمت اقتصادی‌تری داشته باشند، اما هم تهیه فیلم برای این دوربین‌ها دشواری‌ها خود را دارد و هم هر تصویری که با دوربین فیلمی به ثبت می‌رسد هزینه دارد.
یکی دیگر از معایب دوربین‌های مدیوم فرمت اندازه بزرگ این دوربین‌ها در مقایسه با دوربین‌های فرمت کوچک است. این دوربین‌ها بااینکه می‌توانند تصاویری باکیفیت استثنایی و با رنگ‌هایی بسیار واقعی به ثبت برسانند، اما به دلیل اندازه بزرگ آن‌ها موجب می‌شود که در تمام شرایط انتخاب ایده‌آلی نباشند. به‌طور مثال اندازه بزرگ و وزن سنگین این دوربین‌ها، استفاده از آن‌ها در عکاسی خیابانی، عکاسی خبرنگاری و موقعیت‌هایی که نیازمند عکس‌العمل بسیار سریع است را دشوار کرده است. همچنین بااینکه این دوربین‌ها در عکاسی از مناظر مقبولیت بالایی دارند، اگر عکاس بخواهد به‌تنهایی و بدون گروه به این کار بپردازد؛ سنگینی و بزرگی این دوربین‌ها به همراه سایر تجهیزات دشوار است. البته نباید ناگفته ماند که یک دوربین هرچقدر محدود و یا قابلیت‌های بی‌شماری داشته باشد، نتیجه کار قبل از دوربین به میزان تجربه و خلاقیت عکاس بستگی دارد.
چه کسانی به دوربین مدیوم فرمت نیاز دارند؟
پاسخ این سؤال بیشتر از هر چیز به نوع عکاسی بستگی دارد. مثلاً اگر می‌خواهید عکاسی تبلیغاتی کنید، باید بدانید که بسیاری از شرکت‌ها داشتن یک دوربین مدیوم فرمت را شرطی برای همکاری می‌دانند. دلیل این شرط نیز با اطلاعاتی که تا به اینجا در متن وجود دارد واضح است؛ این شرکت‌ها می‌خواهند تصاویر تبلیغاتی محصولاتشان باکیفیتی هرچه بهتر نشر داده شود.
مسئله دیگری که باید به آن توجه شود این است که اگر می‌خواهید همیشه تجهیزات عکاسی را همراه خود حمل و از آن‌ها استفاده کنید، ممکن است دوربین‌های مدیوم فرمت مناسب شما نباشند؛ البته این موضوع حکم کلی نیست و در حال حاضر دوربین‌های مدیوم فرمت در ابعاد قابل‌حمل‌تر نیز در دسترس هستند. اما با این فرض که دوربین‌های مدیوم فرمت ابعاد بزرگتر و وزن سنگین‌تری دارند و هنگام استفاده از ابزاری با این مشخصات نیاز به سه‌پایه نیز خواهید داشت، باید بدانید که حمل‌ونقل چنین تجهیزاتی ممکن است مشکلاتی را نیز به وجود آورد. استفاده از دوربین‌های مدیوم فرمت در استودیوها و یا برای سوژه‌هایی که حرکت نمی‌کنند، ایده‌آل است، اما اگر می‌خواهید چند روز طبیعت نوردی کنید و در جستجوی ترکیبی ایده‌آل باشید، همراه داشتن دوربین مدیوم فرمت و تجهیزات مربوطه احتمالاً دشواری‌هایی را نیز در پی خود خواهد داشت.
نیازی به گفتن نیست که خرید دوربین مدیوم فرمت می‌تواند هزینه بالایی داشته باشد. پس اگر در مورد خرید این نوع دوربین‌ها اطمینان خاطر دارید، باید برای این کار تحقیق کافی کنید. همان‌طور که تابه‌حال گفتیم، سنسورهایی که در دوربین‌های مدیوم فرمت وجود دارد، نسبت به دوربین‌های اسمال فرمت اندازه‌های بزرگ‌تری دارند و این به معنای آن است که هزینه ساخت این دوربین‌ها نیز بالاتر است؛ درنتیجه با قیمت بالاتری نیز به فروش می‌رسند.
بهترین دوربین‌های مدیوم فرمت
امروزه کمپانی‌های متعددی به تولید مدل‌های متفاوتی از دوربین‌های مدیوم فرمت می‌پردازند و این موضوع موجب دشواری در انتخاب هنگام ورود به دنیای عکاسی با دوربین‌های مدیوم فرمت شده است. به همین علت فهرستی از دوربین‌هایی با ارزش خرید بالا را در اختیار شما قرار داده‌ایم.
دوربین مدیوم فرمت فوجی‌فیلم مدل GFX 50S II
این دوربین مدیوم فرمت دارای سنسور ۵۰.۴ مگاپیکسلی با ابعادی برابر با ۴۳.۸×۳۲.۹ میلی‌متر و از نوع CMOS است. از دیگر ویژگی‌های این دوربین باید به منظره‌یاب الکترونیک با رزولوشن ۳.۶۹ میلیون نقطه‌ای، سیستم فوکوس خودکار تشخیص کنتراست ۱۱۷ نقطه‌ای، امکان فیلم‌برداری Full HD 1080p با سرعت ۳۰ فریم بر ثانیه، حالت‌های شبیه‌ساز دوربین‌های فیلمی و بدنه‌ای مقاوم در برابر شرایط آب‌وهوایی مختلف اشاره کرد. این دوربین به‌واسطه قیمت اقتصادی آن، یکی از بهترین گزینه‌های برای خرید دوربین مدیوم فرمت است.
دوربین مدیوم فرمت فوجی‌فیلم GFX 100S
دوربین فوجی GFX 100S کی از بهترین دوربین‌های مدیوم فرمت با توجه به قیمت آن است. این دوربین دارای یک سنسور ۱۰۲ مگاپیکسلی با ابعاد ۴۳.۸×۳۲.۹ و از نوع BSI CMOS است. سیستم فوکوس خودکار تشخیص فاز ۴۲۵ نقطه‌ای این دوربین تقریباً تمام سطح سنسور را پوشش می‌دهد و نمایشگر ۳.۲ اینچی چرخان آن نیز موجب آن شده است که بتوان از این دوربین در فیلم‌برداری نیز خروجی باکیفیتی گرفت. علاوه بر این سیستم تثبیت کننده ۵ محوری این دوربین امکان ثبت تصاویری بسیار روان بدون وجود اثر لرزش دست را فراهم می‌کند. این دوربین قابلیت‌های بسیار رده‌بالایی را با محدود قیمت شش هزار دلار در اختیار کاربران گذاشته است که به‌عبارت‌دیگر می‌توان گفت فوجی‌فیلم با قیمت یک دوربین فول‌فریم بالا رده امکان خرید یک دوربین مدیوم فرمت باکیفیت را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.
دوربین مدیوم فرمت فوجی‌فیلم GFX 100
شاید بتوان اصلی‌ترین تفاوت‌های این دوربین با مدل GFX 100s را اندازه بزرگتر، وجود گریپ عمودی و باتری بادوام‌تر دانست. دوربین GFX 100 یک دوربین بسیار باکیفیت مدیوم فرمت از فوجی است که دارای سنسور ۱۰۲ مگاپیکسلی با ابعاد ۴۳.۸×۳۲.۹ میلی‌متر و از نوع BSI CMOS است.
نتیجه گیری
دوربین‌های مدیوم فرمت جایگاه ویژه‌ای در عکاسی مدرن دارند. از این نوع دوربین‌ها توسط بسیاری از عکاس‌ها و در بسیاری از سبک‌های عکاسی استفاده می‌شود و درنتیجه استفاده از این نوع دوربین‌ها می‌توان تصاویری در اندازه‌های بسیار بزرگتر با عمق میدانی چشم‌نواز با رنگ‌هایی بسیار واقعی و کیفیتی بسیار عالی به ثبت رساند.
درحالی‌که دوربین‌های مدیوم فرمت قیمت نسبتاً بالایی دارند، اما داشتن این دوربین‌ها برای بسیاری از حرفه‌ای‌های دنیای عکاسی ارزش خرید بالایی دارد. اگر احساس می‌کنید که محدودیت‌های دوربین‌های اسمال فرمت مرزهای خلاقیت‌های شما را محدود کرده است و بودجه کافی برای ارتقا ابزار عکاسی خود را نیز دارید، تهیه یک دوربین مدیوم فرمت می‌تواند اتفاق تأثیرگذار و خوشایندی برایتان در حرفه عکاسی باشد.
