MTF چیست؟ (بخش اول)

بخش اول: مفاهیم اولیه

بسیاری از مشتریان نمی‌دانند که کیفیت اپتیکی یک لنز را می‌توان به‌راحتی از روی بررسی چارت‌های MTF با دقت خوبی تخمین زد. از آن‌جایی که بسیاری از عکاسان یا هنرآموزان عکاسی، علاقه‌ی چندانی به ریاضیات ندارند، تصور می‌کنند که این نوع چارت‌ها بسیار پیچیده و غیرقابل‌فهم هستند.

اما واقعیت این است که با دانستن چند نکته‌ی کوچک به‌راحتی می‌توان از این چارت‌ها استفاده نمود. ابتدا، در بخش اول، چند نکته‌ی اساسی را مطرح می‌کنیم. در بخش دوم می‌گوییم که MTF چیست. و در نهایت، در بخش سوم توضیح می‌دهیم که چگونه می‌توان یک چارت MTF را تفسیر کرد. چند نکته‌ی زیر، اساسی‌ترین مفاهیم، برای آشنایی اولیه با چارت‌های MTF هستند.

1. آن‌چه به‌عنوان «شارپنس (Sharpness)» شناخته می‌شود، مفهومی بسیار گنگ است.
2. تیزی (Sharpness) را می‌توان مفهومی متشکل از کنتراست (Contrast) و تفکیک‌پذیری (Resolution) دانست. این دو عامل، به‌هم وابسته‌اند.
3. فرض کنید یک سری خطوط سیاه و سفید، پشت‌سرهم روی یک کاغذ قرار گرفته‌اند. کنتراست یعنی تفاوتی که بین این دو نوع خط وجود دارد، که باعث «دیده‌شدن» هردوی آن‌ها می‌شود. با تیره‌ترکردن تدریجی خطوط سفید و روشن‌ترکردن تدریجی خطوط سیاه، در یک مرحله‌ هیچ تفاوتی بین آن‌ها وجود نخواهد داشت: یعنی با هم کنتراست نخواهند داشت. توجه کنید که اگر یک خط سفید روی یک کاغذ سفید داشته باشیم، هیچ کنتراستی وجود ندارد، پس هیچ تفکیک‌پذیری‌ای هم درکار نیست.
4. واحد اندازه‌گیری تفکیک‌پذیری معمولاً «خط در میلی‌متر (L/mm)» یا «جفت‌خط در میلی‌متر (LP/mm)» است. باید توجه کرد که از آن‌جایی‌که به‌ازار هر خط سیاه، یک خط سفید هم وجود دارد، مقادیر با واحد «خط در میلی‌متر» معمولاً دوبرابر «جفت‌خط در میلی‌متر»‌هستند. در عکاسی معمولاً از واحد «جفت‌خط در میلی‌متر» استفاده می‌شود.
5. تفکیک‌پذیری یک عامل قابل‌اندازه‌گیری ریاضی نیست. مثلاً یک شخص ممکن است در یک تصویر بتواند 50 خط در هر میلی‌متر ببیند، در حالی که شخص دیگری ممکن است نتواند بیش از 40 خط ببیند. بنابراین همیشه لازم است یک خطای حداقل 10% درنظر گرفته شود.
6. به‌دلیل این‌که تفکیک‌پذیری برای افراد مختلف، متفاوت است، لازم است هم تفکیک‌پذیری و هم کنتراست در ارزیابی کیفیت اپتیکی لنزها بررسی شود. این‌کار از طریق چارت‌های MTF ممکن است.