فصلنامه حرفه هنرمند شماره ۴۲

حرفه: عکاس... پنجره همسایه: گراسیلا ایتوربیده

گراسیلا ایتوربیده، عکاس 70 ساله مکزیکی، از رهگذری شاگردی استاد به نامی چون مانوئل آلوارز براوو، به سنت مستند شاعرانه در هنر مکزیک پیوند خورده و از آن تغذیه می‌کند. او بیش از آنکه خود را یک مردم‌نگار بداند (که اصلاً نمی‌داند)، هنرمندی می‌داند که سعی دارد تا تخیلات (و حتی باورهای) قومی‌اش را از طریق تصاویر سیاه‌وسفیدش تجسم بخشد. از همین روست که وقتی از نهایت‌های دلخواهش سخن می‌راند، به عالم شاعرانه پازولینی و تارکوفسکی اشاره می‌کند و یکی از خوش‌شانسی‌های زندگی کاری‌اش را آن می‌داند که در نخستین روز سفرش به رم، هوا ابری و مه‌آلود بوده و پتانسیل بصری مناسبی جهت دست‌ یافتن به فضای نوستالژیک مورد نظرش را فراهم آورده. او که سه دهه کامل بر قابلیت‌های نمادین در نشانه‌های فرهنگی کشورش تمرکز و توجه داشته، در سالیان اخیر ضمن سفر و عکاسی از دیگر ممالک، مشترکات عمومی‌تری را به تماشا می‌گذارد.

حرفه: نقاش... پنجره بسته: 77 به بعد (قسمت چهارم)

در ادامه بحث چند شماره اخیر به فضای فرهنگی که هنر معاصر ایران از سال 77 به بعد در آن رشد کرده می‌پردازیم. سال 76 را می‌توان شروع دوران جدیدی در فضای نشر و مطبوعات به‌حساب آورد؛ انبوه روزنامه‌های پُرتیراژ، کتاب‌های بسیار و مجلات جدید. در دل این فضا، مطبوعات و کتاب‌های هنری بسیاری اجازه انتشار گرفتند. ادبیات تجسمی حداقل ازلحاظ کمّی رشدی انفجاری داشت. رشدی که کیفیت آن به وجود بستر مناسبی از نظریه‌ها در حوزه‌های مختلف علوم انسانی وابسته بود، که خود نیازمند فضای باثبات، کار زیاد و انباشت علم است. مازیار اسلامی و بهرنگ پورحسینی یادداشت‌هایی در نقد ادبیات تجسمی این سال‌ها نوشته‌اند و محمد مهدی چیت‌سازها و علی گلستانه به بررسی و نقد مجلات تجسمی پرداخته‌اند. بعلاوه وحید حکیم و مجید اخگر از دو زاویه مختلف هنر این سال‌ها را به‌نقد کشیده‌اند؛ و در انتها بازخوردهای شماره 40 را منتشر کرده‌ایم: واکنش "جمعی از گالری داران" به مقاله حرفه: گالری دار نوشته هدا اربابی و ادامه پاسخ‌های ایمان افسریان و باوند بهپور به یکدیگر.

حرفه: هنرمند... درباره ایده‌ی منظره

احتمالاً بسیاری از خوانندگان مجله تصویر دیوید هاکنی پیر را دیده‌اند که در این سن و سال بوم فوق‌العاده بزرگ و وسایل خود را به درون طبیعت برده بود و ظاهراً داشت به شیوه‌‌ی نقاشان قرن نوزده «مستقیماً» از روی طبیعت کار می‌کرد؛ و احتمالاً این تصویر برای آن‌ها نیز جالب،‌ دلنشین و در عین حال نامأنوس و حتی شاید اندکی تصنعی به نظر رسیده است؛ اما چرا چنین است؟ ظاهراً دیگر کسی انتظار ندارد نقاشی «جدی» را که نقاشی را به عنوان پیشه‌ای هنری روشنفکرانه دنبال می‌کند در حال کار مستقیم از روی طبیعت ببیند. حالا دیگر کسی «صرفاً» یک منظره یا طبیعت بیجان نمی‌کشد ــ چنین موضوعاتی دیگر موضوعاتی درخور برای کار نقاشانه محسوب نمی‌شوند، مگر آن‌که نقاش به‌گونه‌ای به این ژانرهای سنتی رو بیاورد که به نحوی از انحاء به مخاطب القا شود که آنچه می‌بیند صرفاً یک منظره یا طبیعت بی‌جان نیست، بلکه چیزی بیشتر از آن است؛ چیزی در حاشیه،‌ در بالا،‌ یا در کنار ژانر مألوف؛ نوعی تحشیه و تفسیر یا نقد و پرسش‌گری در مورد آن. پرسشی که مطرح می‌شود آن است که چرا، از چه زمانی و به چه علت این‌گونه شد؟ به عبارت دیگر، ژانرهای سنتیِ نقاشی، نماینده و نمایانگر چه چیزی بودند که در یک شرایط تاریخی و فرهنگی متفاوت با زمان تکوین و اوج‌گیری‌شان لازم بود کنار گذاشته شوند، یا در واقع به طور طبیعی چنین شدند؟ شاید در مورد عکاسی وضع دقیقاً به همین منوال نباشد؛ اما در آنجا نیز می‌توان به شکلی دیگر این نوع مسئله‌دار شدنِ ژانری چون منظره‌پردازی را مشاهده کرد.

فهرست شماره ۴۲ مجله حرفه‌هنرمند:

حرفه: عکاس

- پنجره‌ی همسایه: گراسیلا ایتوربیده
- تصویرگر دنیاهای دیگر / سارا زند وکیلی
- یادآور مارکز و قهرمانان زن / کیانا فرهودی
- توارد / شهریار توکلی
- پنجره‌ی ما: حسن غفاری
- پشت سر کوه، پیش رو دشت / گفته‌های حسن غفاری 
- رضاکیانیان
- من، او، آن‌ها: هویت در نگاه واژگون ساز دوربین / ناصر فکوهی
- ثبت و ضبط در عکاسی / عباس زارع خلیلی
- عکاس هنرمند / مهدی غفاری
- محمد علی بیدختی
- زنان واقعی، زنان اثیری / کیارنگ علایی
- محمد مهدی رحیمیان
- در مبارزه با فراموشی / مرتضی غفاری

حرفه: نقاش

- پنجره‌ی بسته: ۷۷ به بعد (قسمت چهارم) 
- به سوی هنری تقریباً هیچ / وحید حکیم
- یک مقایسه‌ی خفیف / مجید اخگر
- همچون جهیزیه‌ی عروسی زشت و بدقواره / مازیار اسلامی
- در قاب قدرت آفرین فلسفه / بهرنگ‌پور حسینی
- هنر بر مفرش دانشوران / محمد مهدی چیت‌سازها
- ترس از نگاه مستقیم / علی گلستانه
- میل معاصر شدن با... / ایمان افسریان
- میراب‌های مجاری زمان / باوند بهپور
- اعتراضی به یک مقاله / جمعی از گالری داران
- پنجره‌ی ما: حسن غفاری
- ناصر در بندر حسن کیاده / حرف‌های قاسم حاجی‌زاده

حرفه: نویسنده

- ده‌سالگی حرفه: هنرمند
- حرفه: هنرمند چیست و به چه درد می‌خورد؟ / شمیم مستقیمی
- حرفه: هنرمند را در جایگاه نمایندگی هنر روز نمی‌بینم / گفت‌و‌گو با شهریار توکلی
- در کاری که می‌خواهیم بکنیم موفق نیستیم و نمی‌توانیم باشیم / گفت‌و‌گو با ایمان افسریان
- به دنبال یک بازنگری در مدرنیسم هنری / گفت‌و‌گو با مجید اخگر

حرفه:  هنرمند

- درباره‌ی ایده‌ی منظره
- درباره ایده منظره و منظره‌پردازی / مجید اخگر
- تاریخچه کوتاه درک منظره / گلن پارسونز، سید محمد آوینی
- احیای هنر منظره / هانا یوهانسون، ابوالفضل توکلی شاندیز
- نظریه منظره / گفتگوی جمعی، پیمان امیدوار
- منظره به مثابه عدم تعلق / رابین کلسی، صالح نجفی
- جذابیت پیدا و پیچیده نقاشی منظره / مهدی نصرالله‌زاده