فصلنامه حرفه هنرمند شماره ۴۳

حرفه: عکاس... پنجره همسایه: مارک ریبو

 ریبوی 89 ساله،عکاسِ کم رو، خجالتی، مستقل، پرکار و بی‌حاشیه فرانسوی است که درخشش ناب و منحصر به فردش در دایره پرسروصدای آژانس مگنوم و در میان رقبای پرفروغی چون کاپا، برسون، الیوت ارویت و دیگران پنهان ماند. توانایی او در تشخیص بلافاصله قابلیت‌های بصری زندگی روزمره، درهرجای جهان حیرت‌آور است. او که به تعبیر یکی از منتقدین آمریکایی زمان خود «بهترین چشم را در میان مگنومی‌ها داشت» هیچ‌گاه به صف اول بازی خوانده نشد. مارک ریبو یکی از ده‌ها نمونه ممتازی است که به‌درستی گوشزدمان می‌کند تاریخ عکاسی به اقتضای شتاب روبه‌جلو و بی‌مهار خود، چه دردانه‌هایی را پشت سر جاگذاشته است.

حرفه: مجسمه‌ساز... پنجره ما: محمدحسین عماد

عماد هنرمندی خودآموخته است. او جایی در حاشیه نظام قدرت، گرم ساختن ابزارواره‌هایی جادویی است که هرچند نمی‌دانیم به چه‌کار می‌آیند، اما ما را متقاعد می‌کنند که در برابر شیئی با کاربردی فراموش‌شده قرار گرفته‌ایم که شاید بتوان رازش را از نو کشف کرد. اشیاء غریب او بازیگوشانه ما را دعوت می‌کنند آن‌ها را به دست بگیریم، به شکم‌های خالی‌شان تَقّکی بزنیم و بر تک‌تک سوراخ‌هایشان چشم بگذاریم و بااحتیاط به تاریکی درونشان خیره شویم. عماد ساخته‌هایش را بتونه و صیقل نمی‌زند. احجام او از روی عمد رَد دست هنرمند و اقلیم فرهنگی او را از خانه پدری‌اش در اراک تا آتلیه کوچکش در درکه تهران لو می‌دهند. محمدحسین عماد با آنیش کاپور ـ هنرمند دیگری که در این شماره به او پرداخته شده است ـ تفاوت‌ها و شباهت‌های جالبی دارد؛ هردو فرم‌های انتزاعی مسحورکننده و غریبی می‌سازند و هردو،نظرمان را به فضاهای تهی جلب می‌کنند. خاستگاه فرهنگی غیراروپایی هردو و خصوصیات انتزاعی کارشان جان می‌دهد برای ترک تازی کلیشه‌های شرقِ رازآلود و معنوی. علی‌رغم این تشابهات ناگفته پیداست که سیاست متفاوت دو هنرمند به راه‌های کاملاً متفاوتی هم ختم شده است.

حرفه: هنرمند... درباره ایده منظره (2)

در این شماره بحث شماره قبل در مورد ژانر منظره را با تمرکز بیشتر بر برخی چهره‌ها و دوره‌های تاریخی خاص پی می‌گیریم. مقاله نخست متمرکز بر درکی است که برخی نقاشان سمبلیست و اکسپرسیونیست انتهای قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم از مفهوم طبیعت و نسبت آن با جامعه و تحولات تاریخی پیرامون خویش داشتند. دو متن پس از آن، با تمرکز بر سنت منظره‌پردازی انگلیسی و ابعاد مختلف آن، امکان‌های مختلف درک انتقادی بدنه واحدی از آثار و گفتمان‌های پیرامون آن‌ را به ما نشان می‌دهند. متن کوتاه جاناتان هریس، شرح کتابی از جان بَرِل، مورخ هنر جدید با عنوان سویه پنهان منظره است که در همین مورد نوشته شده است. متن بعدی، به‌تفصیل به نحوه درآمیختن کار منظره‌پردازیِ چهره‌هایی چون کانستبل و ترنر با تحولات تاریخی و اجتماعیِ زمان آن‌ها می‌پردازد و از این نظر امکان مقایسه با درک جان برل از همین موضوع را فراهم می‌سازد؛ اما مقاله تالیفی آخر از منظری متفاوت نوشته شده و دیدگاهی کلی در آن ارائه می‌شود که نقاشی منظره نیز به عنوان یک نمونه در چارچوب آن موردبحث قرار می‌گیرد. این متن برخلاف متون قبلی که کم‌و‌بیش با دیدگاهی تاریخ‌باور به موضوع می‌پرداختند، از منظری تحلیلی‌ـ ‌طبیعت‌گرا نقاشی منظره را موردبحث قرار می‌دهد و به این ترتیب می‌توان آن را در پیوند با مقاله آخر شماره گذشته درک کرد. به این ترتیب، قرائت این مقالات در کنار یکدیگر نوعی آگاهی نسبت به دیدگاه‌های بدیل کلانی را در ما ایجاد می‌کند که نحوه سخن گفتن و تحلیل ما در مورد موضوعی همچون منظره را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

فهرست شماره ۴۳ مجله حرفه‌هنرمند:

حرفه: عکاس

- پنجره‌ی همسایه: مارک ریبو
- مارک ریبو
- به عکاسی‌ات پروبال بده / گفت‌وگوی فرانک هوروات با مارک ریبو / مریم عمرانی
- الهه عبداله آبادی
- پنجره‌ی ما: عباس کوثری
- هم‌آمیزی هنر و خبر/ گفت‌وگوی محمد غفوری و رضا معطریان با عباس کوثری
- پنجره‌ی عقبی: آن حیاط پشتی سنگفرش شده / نعما م. روشن

حرفه: مجسمه‌ساز

- پنجره‌ی ما: محمد حسین عماد
- تضاد در ماده، جذابیت در تهی / محمدحسن عماد در گفت‌وگو با ایمان افسریان و وحید حکیم
- پنجره‌ی همسایه: آنیش کاپور
- اعجابِ هنر یا هنرِ اعجاب / مهدیه کُرد، هدا اربابی
- ابژه‌های فرّار / هومی بابا / احسان نوروزی

حرفه: نقاش

- در ستایش آشوب و تکثر/ بهنام کامرانی

حرفه: هنرمند

- درباره‌ی ایده‌ی منظره (۲) 
- نقاشی منظره‌ی سمبلیستی/ استفن آیزمن، تامس کرو، برایان لوکاچر، لیندا ناکلین، دیوید فیلیپس، فرانسس پول/ سیدمحمد آوینی
- سویه‌ی پنهان منظره / جاناتان هریس / مجید اخگر
- کانستبل، ترنر و منظره‌نگاری رمانتیک / برایان لوکاچر/ ابوالفضل توکلی شاندیز
- تکرار، تغییر، انتخاب / محمدرضا یگانه‌دوست

شهر

- آونگ میل و ملال / محمدرضا یگانه‌دوست
- محله‌ای شریف بود، هست؟ / گلی امامی
- در کیف مری پاپینز / صفی یزدانیان
- تجربه‌ی خیابان ایران / محمد منصور هاشمی
- هومو جردنیکوس / کامران سپهران
- تجربة تاریخ ارزان در بازار مکاره‌ی تهران / زهرا قراخانی
- ایده‌ای درباره‌ی خیابان انقلاب، گذرگاه سیاست / محمد رضایی‌راد
- تک‌نگاری میدان توحید / سینا دادخواه
- کابوس غرب / منصور ضابطیان
- میدان مادر (محسنی): تنش رسمی و غیررسمی / شمیم مستقیمی

حرفه: نویسنده

- چرا باید مستند دید؟ 
- زمان که بر ما می‌گذرد و ما که در زمان می‌گذریم / شمیم مستقیمی
- فضایی برای مکالمه / پرویز کلانتری
- خانه‌ای برای فراموش‌خانه‌ها / امید بلاغتی
- تأملاتی درباره سینمای مستند و اهمیت آن در بازشناسی‌ مفهوم‌سازی‌های فرهنگی / پوریا چهانشاد