فصلنامه حرفه هنرمند شماره ۳۴

حرفه عکاس ... عکاسی جنگ

شما نمی‌توانید دوره بیفتید و خودتان را مسخره کنید و فکر کنید که عکس‌هایتان در چند تا روزنامه‌ای که چاپ شد، می‌تواند دنیا را تغییر بدهد! "دان مک کالین" ـتمام زندگی من، نگاه کردن به چیزهایی است که دیگران تحمل دیدنش را ندارند. "دان مک کالین"ـ  این خیلی ساده نیست که دوروبر آدم گرفتار و دردمندی باشی و هیچ کاری جز ثبت صحنه، از دستت برنیاید. "کاپا"ـ ما باید به جنگ نگاه کنیم. از ما خواسته شده که این صحنه‌ها را ببینیم. اگر نکنیم چه کسی این کارها را باید بکند؟ "ناکت وی"

عکاسی جنگ ایران و عراق

با آغاز حمله‌ی عراق به ایران، حوادث اجتماعی کشور شکل دیگری به خود گرفت و التهاب، با سرعت بیشتری از پایتخت به جنوب و غرب کشور منتقل شد. همان جوان‌های دوربین به دست روزهای انقلاب (که بسیاری‌شان وارد عرصه‌های حرفه‌ای شده بودند)، با هیجانی افزون، روانه‌ی جبهه‌ها شدند تا جدا از انگیزه‌های حرفه‌ای، مثل دیگر جوانان پرشور آن سال‌ها، هیجان سیاسی فروکش کرده‌ی ایام انقلاب را در ماجراجویی‌های جبهه‌ی جنگ جستجو کنند. دهه‌ی 60، دوران طلایی عکاسی مستند ایران بود. بسیاری از مردم کشورهای غربی، از خلال اخبار مربوط به انقلاب و جنگ در روزنامه‌ها و مجلات بین‌المللی آن سال‌ها بود که با عکاسی ایران و نام‌های موفق و چهره‌های جهانی آن آشنا شدند. در کنار این گروه از عکاسان خبری، جوانان بسیاری نیز لابلای نیروهای داوطلب مردمی، به‌صورت آماتور و بر اساس انگیزه‌های شخصی و اعتقادی جذب عکاسی شدند و برای نخستین بار عکاسی مستند را در حادترین صورت ممکنش (جنگ) تجربه کردند. اکنون که (به‌دقت) 30 سال از اولین روز جنگ و اولین عکس جنگ عباس فتحی می‌گذرد، به تصدیق مختصر عکس‌های فراهم آمده در همین شماره‌ی چندصفحه‌ای، می‌توان دریافت که چقدر عکاس جنگ برای ما ناآشناست. چه عکس‌هایی که از جنگ ندیده‌ایم و چه عکاسان جدی، اما کم نام و نشانی را در این حوزه فراموش کرده‌ایم. این مجموعه کوششی است برای یادآور شدن اهمیت این حوزه.

حرفه: نقاش ... زیگمار پولکه

زیگمار پولکه در دهم ژوئن امسال در سن شصت و نه سالگی درگذشت. بسیاری از صاحب‌نظران هنر او را مهم‌ترین و تأثیرگذارترین هنرمند سی سال اخیر می‌دانند. او معیار، غایت، پارادایم و زبان هنر را متحول نمود؛ از ابزار و مواد جدیدی برای خلق هنری استفاده کرد و رابطه هنر باسیاست را مورد بازاندیشی قرار داد. آثار پولکه خوش‌منظر نیستند، اما آگاهی‌بخش و به معنای واقعی معاصرند. مؤلفه‌های سازنده آثار او به‌جای این‌که تابع اصل انسجام و وحدت کلاسیک باشند، تنها از اصل مجاورت تبعیت می‌کنند؛ بنابراین نقوش موجود در نقاشی‌های او با حفظ تفرد و استقلال خویش، در مفهومی واحد و قطعی ذوب نمی‌شوند یا به عبارت دیگر آثار او همچون قطعات موسیقی پلی فونیکی هستند که از طریق تناقض نمایی و ابهام معنایی، حسی از عدم قطعیت را القا می‌کنند.

فهرست شماره ۳۴ مجله حرفه‌هنرمند:

حرفه: عکاس

- عکاسی جنگ
- جنگ می‌خشکاند، جنگ تکه‌تکه می‌کند، جنگ ویران می‌کند / کیانا فرهودی و فرشته دیانت
- چهره یا مهربانی بی‌معنی: عکاسی جنگ و تعهد اخلاقی / الکس دانچو / سارا زند وکیلی
- همه‌ی عکس‌های مرا دیده‌اید؟ / مریم عمرانی
- هشتاد عنوان کتاب عکس از جنگ تحمیلی / مهرداد مرادی
- بار شیشه / یوریک کریم مسیحی
- روبروی تو کوچ / بهنام کامرانی
- بر انسانیت چه گذشت / محمدرضا شاهرخی‌نژاد
- عکس‌های آوار و ویرانی - روبرت صافاریان
- نوری که ویرانی است / مهران مهاجر
- کوروش امام، جنگ و عکاسی تطبیقی / مهدی مقیم‌نژاد
- روزهای خون و آتش / محمد فرنود
- چشم در چشم مرگ / محمدرضا فرزاد
- هیچ‌کس منتظر عکس‌های عکاسان جنگ نبود / سعید صادقی
- عکس یادگاری / شرمین نادری
- به‌عکس جنگ نمی‌ماند، نه؟ / امیر خضرایی منش
- چشمان عکاس را دوست دارم / عباس کوثری

 نقد ویژه‌نامه‌ی «زیر نگاه دیگری»

- فروکشیدن هویت، برکشیدن هیچ / باوند بهپور
- هنر ایران، سال صفر / کامران سپهران
- آه، بله زیر نگاه دیگری / احمد میراحسان
- این همه استدلال برای اثبات چیست؟ / ایمان افسریان

 حرفه: نقاش

- زیگمار پولکه: پرتوهای کیهانی / یورگ هایزر / بهرنگ پورحسینی
- چه اتفاقی برای زیبایی رخ داده است؟ / آرتور سی دانتو / محمدرضا یگانه دوست
- پنجره‌ی بسته: ۱۳۵۷ تا ۱۳۷۷ (قسمت سوم) 
- چهره ژانوسی دهه شصت / محمد رضایی راد
- وقتی از دهه شصت حرف می‌زنیم، از چی حرف می‌زنیم؟ / شمیم مستقیمی
- زندگی بین دو جشن: از انقلاب تا فوتبال / مهدیه کرد

 حرفه: هنرمند 

- نقاشی انتزاعی و هنر معنویت: نکاتی درباره جفت آبستراکسیون – معنویت / مجید اخگر
- نگریستتن به درون: پژوهش‌های ۱۹۱۲ تا ۱۹۲۰ / آنا موزینسکا / محمدرضا یگانه دوست
- امر معنوی در هنر: نقاشی انتزاعی / بتی آواکیان
- در باب امر معنوی در هنر معاصر / دانلد کاسپیت / رجب قاسمی

 حرفه: نویسنده 

- حرف زدن: چرند گفتن، حرف زدن، چرت و پرت / باوند بهپور
- مطرب مهتاب رو آنچه شنیدی... نگو / شمیم مستقیمی
- بدون حرف / امیررضا آهویی