تفاوت لنز‌های سینمایی و عکاسی

لنز‌های سینمایی چه تفاوتی با لنز‌های عکاسی دارد. اساساً چرا باید از لنز‌های سینمایی استفاده کرد در حالی‌که با لنز‌های عکاسی می‌توان ویدئوهای باکیفیت و مطلوبی را خلق کرد. اغلب افرادی که دوربین‌های DSLR در اختیار دارند بر این باورند که با لنز‌های عکاسی‌ای که در اختیار دارند می‌توانند ویدئوهایی با کیفیت و وضوح بالایی را به ثبت برسانند و نیازی به لنز‌های سینمایی نیست، چرا که لنز‌های still یا همان لنز‌های عکاسی به خوبی کار خود را انجام می‌دهند. در ادامه سعی شده است با بررسی تفاوت‌های لنز‌های Still و Cine مزیت استفاده از لنز‌های Cine برای فیلم‌برداری توضیح داده شود.

مشخص‌ترین تفاوت: قیمت بالای لنز‌های سینه

در صنعت تصویربرداری، تجهیزات که لنزها هم شامل آن می‌شود، قیمت بالاتری نسبت به تجهیزات عکاسی دارند. قیمت‌ یک لنز Cine شاید در نظر یک عکاس حرفه‌ای بسیار بالا و غیرمنطقی به نظر بیاید ولی با توجه به ویژگی‌هایی که دارند و قابلیت‌های که ارائه می‌دهند خرید یا اجاره آن‌ها برای پروژه‌های تصویربرداری کاملاً منطقی است.

وزن و ابعاد

لنز‌های سینه به حد قابل‌توجهی از لنز‌های Still سنگین‌تر و بزرگ‌تر هستند. برای مثال در عکس زیر یک لنز کامپکت 28mm Carl Zeiss و یک لنز ۲۸ میلی‌متری Still کنار هم قرار داده شده است. معولا لنز‌های سینه هر سازنده قطر دهانه یکسانی دارند تا بتوان تمام لوازم و ابزار‌های جانبی را مانند فیلتر‌ها به لنز‌هایی با فاصله کانونی مختلف متصل کرد. این ویژگی هزینه خرید تجهیزات را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و به عنوان مثال برای یک مجموعه لنز می‌توان فقط یک فیلتر ND تهیه کرد. یا مثلاً برای اتصال مت‌باکس به دهانه لنز، نگرانی از این که دهانه لنز برای اتصال اندازه است یا نه وجود ندارد. این موضوع برای سیستم‌های فوکوس، زوم و کنترل دیافراگم نیز صادق است و تجهیزات را به صورت یونیورسال می‌توان به لنز‌هایی با فواصل کانونی مختلف متصل کرد.

کنترل فوکوس:

یکی از مهم‌‌ترین ویژگی‌هایی که لنز‌های سینمایی را از لنز‌های عکاسی متمایز می‌کند، قابلیت‌هایی است که در فوکوس دستی در اختیار فیلم‌بردار قرار می‌دهند. اغلب لنز‌های عکاسی یا Still از موتور فوکوس و سیستم فوکوس خودکار برخوردار هستند و همچنین معمولاً از این سیستم برای فوکوس بر روی سوژه استفاده می‌شود. در عکاسی معمولاً سوژه ثابت و بدون حرکت است و می‌توان با یک بار فوکوس خودکار یا دستی، به صورت دقیق بر روی آن فوکوس کرد. ولی اگر بخواهید بر روی سوژه دومی در تصویر، بدون تغییر کادر فوکوس کنید، زمان نسبتاً زیادی از شما خواهد گرفت. چرا که یا باید نقطه فوکوس را تغییر داد و دوباره بر روی سوژه دوم فوکوس کرد و یا با یک رینگ نه چندان بزرگ و روان، صفحه فوکس را بر روی سوژه دوم تغییر داد. هم‌چنین مقیاس‌هایی که بر روی رینگ فوکوس لنز‌های عکاسی درج‌شده، دقت بالایی ندارند. برای مثال در لنز ۲۴-۱۰۵ کانن برای تغییر فوکوس از ۳.۵ به ۵ متر باید رینگ فوکوس را خیلی دقیق و در جهت عقربه ساعت چرخاند. به علاوه که نمی‌توان به صورت دقیق رینگ را بر روی ۵ متر ثابت نگه داشت، چرا که اصلاً عددی با این شماره بر روی لنز وجود ندارد. با چرخش یک دور یا حتی کمتر از یک دور رینگ فوکوس، فاصله فوکوس از مینیمم تا بی‌نهایت تغییر می‌کند. این فاصله برای فوکس دستی دقیق و آسان مناسب نیست.

در طرف مقابل لنز‌های سینمایی در کمینه فاصله فوکوس و بی‌نهایت می‌توانند ثابت قرار گیرند. رینگ این لنزها بسیار روان‌تر است و با دقت بسیار بیشتری درجه‌بندی شده، بنابراین حتی بدون فالوفوکوس می‌توان دقیق‌تر و آسان‌تر صفحه فوکس را از سوژه‌ای به سوژه دیگر منتقل کرد.

لنز بریثینگ، lens Breathing

زمانی که درباره‌ فوکوس صحبت می‌شود معمولاً موضوع لنز بریثینگ نیز مطرح می‌شود. لنز بریثینگ پدیده‌ای است که هنگام تغییر فاصله فوکوس رخ می‌‌دهد و بزرگنمایی سوژه‌ها با تغییر فاصله فوکوس تغییر می‌کند. بروز این پدیده در عکاسی معمولاً مشکلی به وجود نمی‌آورد چرا که اول بر روی سوژه فوکوس می‌شود و بعد عکس گرفته می‌شود. البته زمانی که می‌خواهیم از یک سوژه مثلاً در عکاسی ماکرو چند عکس بگیریم و با تکنیک استک آن‌ها را روی هم بیندازیم ممکن است این قضیه مسئله‌ساز شود و با تغییر فوکوس، اندازه سوژه نیز در تصویر تغییر کند و نتوان تصاویر را بر روی هم منطبق کرد. به هر جهت این مشکل در فیلم‌برداری بسیار بیشتر خودش را نشان می‌دهد چون در حین ضبط فاصله فوکوس ممکن است مدام تغییر کند و در نتیجه آن اندازه پس‌زمینه‌ها و بوکه‌ها به صورت غیر طبیعی تغییر کند. لنز‌های عکاسی اغلب لنز بریثینگ بالایی دارند ولی لنز‌های سینه به گونه‌ای طراحی می‌شوند که احتمال بروز این پدیده اپتیکی به کمترین میزان خود یا به صفر برسد.

کنترل دیافراگم

لنز‌های Still یا عکاسی، اغلب دیافراگم‌ را به صورت پله‌ای و در واحد‌های ۱/۳ یا ۱/۵ f استاپ و به صورت الکترونیکی تغییر می‌دهند. در لنزهای قدیمی‌تر نیز این کار توسط یک رینگ انجام می‌شد. این سیستم در عکاسی بسیار ایده‌آل است و بعد از تنظیم عدد دیافراگم و رسیدن به روشنایی و عمق‌میدان دلخواه می‌توان عکس موردنظر خود را ثبت کرد. ولی در فیلم‌برداری و در زمان رکورد تصویر، تغیر عدد دیافراگم به صورت مشهود و غیرطبیعی‌ای روشنایی تصویر را تغییر می‌دهد. برای حل این مشکل، لنز‌های سینمایی از یک رینگ دیافراگم برخوردار هستند که به صورت پیوسته می‌توان آن را تغییر داد. به لطف این قابلیت می‌توان هنگام فیلم‌برداری و با توجه به روشنایی صحنه، رینگ دیافراگم را چرخاند و دیافراگم را تنظیم کرد. از طرفی لنز‌های سینمایی همگی بر اساس عدد دیافراگم بر اساس T تعریف می‌شود که بسیار دقیق‌تر از F است. به علاوه که در لنز‌های سینه عدد دیافراگم با تغییر فاصله کانونی نیز تغییر نمی‌کند.

زوم کردن

دوربین‌ و لنز در هنگام فیلم‌برداری حتماً باید بالانس وزنی شوند تا با پایداری بالایی بر روی پایه قرار گیرند. تغییر طول لنز برای زوم کردن بر روی سوژه در زمان فیلم‌برداری ممکن است باعث لرزش دوربین و به هم‌زدن بالانس دوربین شود. احتمال دارد همین تکان کوچک تأثیر خود را بر روی فاصله فوکوس بگذارد و سوژه تا حدی از فوکوس خارج شود. به همین علت المان‌های لنز‌های سینه به گونه‌ای طراحی و کنار هم قرار می‌گیرند تا زوم به صورت داخلی انجام شود و طول لنز تغییر نکند. رینگ زوم نیز بسیار روان‌تر از رینگ زوم لنزهای عکاسی است و دامنه حرکتی رینگ لنز‌های سینمایی نیز بیشتر است تا بتوان با دقتی بیشتری زوم کرد.

لنز‌های سینمایی پارفوکال هستند:

در لنز‌های عکاسی با تغییر فاصله کانونی باید دوباره بر روی سوژه فوکوس کرد. این یعنی با زوم کردن فاصله فوکوس و عمق میدان کمی تغییر می‌کند. این ویژگی در فیلم‌برداری می‌تواند نتیجه بدی داشته باشد چرا که بعضاً پیش می‌آید که در حالت رکوردینگ زوم‌این یا زوم‌اُوت کرد. در این حالت سوژه از فوکوس خارج می‌شود و تا حدودی تصویر محو و ناواضح ضبط می‌شود. برای حل این مشکل لنز‌های سینمایی از لحاظ اپتیکی پارفوکال طراحی می‌شوند؛ یعنی زمانی که بر روی سوژه فوکوس می‌کنید، فوکوس مستقل از فاصله کانونی ثابت می‌ماند. البته که برخی از لنز‌های عکاسی نیز پارفوکال هستند ولی با توجه به موتور فوکوس دقیقی که امروزه در لنز‌های عکاسی به کار می‌رود، عملاً نیازی به این ویژگی در لنز‌های عکاسی نیست.

تفاوت کیفیت اپتیکی

لنز‌های عکاسی که از لحاظ اپتیکی با دقت بالایی طراحی و ساخته می‌شوند، معمولاً کیفیت تصویری ارائه می‌دهند که برای فیلم‌برداری مناسب است و تفاوت شارپنس تصویری که با لنز سینمایی گرفته شده و تصویری که با لنز عکاسی ثبت شده، به آسانی قابل‌تشخیص نیست. هر چند که تفاوت‌های کیفیت تصویری که این دو نوع لنز ارائه می‌دهند در محیط‌های کم‌نور و یا در حالت تابش مستقیم منبع نور به لنز کاملاً مشهود است.

اعوجاج و خطاهای رنگی

یکی از علت‌های گران بودن لنز‌های سینمایی این است که به گونه‌ای طراحی می‌شوند تا تصویر با بالاترین دقت رنگی و با کمترین اعوجاج ممکن به ثبت برسد. چون تصاویر قرار نیست که در ابعاد یک کاغذ معمول چاپ شود و بر روی پرده‌های بزرگ سینمای بای نمایش داده شود. البته در لنز‌های سینمایی نسبت به لنز‌های عکاسی حلقه‌های نوری و flare های بیشتری تشکیل می‌شود که در عکاسی معمولاً پدیده مطلوبی نیست ولی در فیلم‌برداری به زیبای ویدئو کمک می‌کند.

 

با توجه به تمام ویژگی‌هایی که در بالا موردبررسی قرار گرفت، اگر قصد دارید با لنز‌های پرایم یا ثابت، فیلم‌برداری کنید، استفاده از لنز‌های Still می‌تواند در شرایط معمولی مناسب، باشد ولی در شرایط نوری تاریک یا متغیر و هم‌چنین فیلم‌برداری با کادر یا سوژه متحرک و یا فاصله کانونی و یا فاصله فوکوس متغیر، تفاوت این دو نوع لنز کاملاً مشخص است و در این شرایط است که قیمت بالای لنز‌های سینمایی قابل توجیه است.