کارت حافظه دوربین، یکی از مهم‌ترین لوازم جانبی دوربین است که شاید آن‌قدر که باید به آن توجه نمی‌شود. در آغاز فهم این‌که چگونه یک تصویر دیجیتال به ثبت می‌رسد، بیشتر تمرکز افراد بر روی لنز و سنسور دوربین است که البته ازآنجاکه این دو عامل بیشترین تاثیر را بر روی کیفیت تصاویر دارند، جایگاه ویژه این دو عامل نیز عملا منطقی است.
اما نکته حائز اهمیت دیگری نیز وجود دارد که بعد از به ثبت رسیدن تصویر، باید فایل ثبت شده در جایی در دستگاه شما ذخیره شود. امروزه مکانی که فایل عکس یا ویدیو در دستگاه ذخیره می‌شود، ممکن است در دستگاه‌های مختلف، تفاوت‌هایی داشته باشد. برای مثال زمانی که با دوربین آیفون خود تصویری را به ثبت می‌رسانید، آن تصویر در حافظه داخلی گوشی شما ذخیره می‌شود. اما در هنگام تصویربرداری با دوربین‌های دیجیتال، فایل‌های شما در کارت کوچکی که کارت حافظه نام دارد و باید به صورت جداگانه خریداری شود، ذخیره می‌شوند. در این مطلب قصد داریم تا هرآنچه باید در مورد کارت حافظه دوربین بدانید را با شما در میان بگذاریم.
کارت حافظه چیست و چطور از آن استفاده می‌کنید؟
کارتهای حافظه در حقیقت کارتهای مینیاتوری دارای فضای دیجیتالی برای ذخیره‌سازی اطلاعات هستند که علاوه بر این که برای ثبت عکس و ویدیو در دوربین‌های عکاسی به آنها نیاز دارید، می‌توانید از آنها به عنوان فضایی مناسب برای ذخیره سازی و حمل عکس‌ها، ویدیوها و سایر فایل‌های خود، استفاده کنید.
کارتهای حافظه درست مانند هارد دیسک‌ها و هارد‌های SSD در ظرفیت‌های متفاوتی عرضه می‌شوند. امروزه کارتهای حافظه از ظرفیت ۸ تا ۲۵۶ و ۵۱۲ گیگابایتی و همچنین ۱ و ۲ ترابایتی عرضه می‌شوند.
بعد از ثبت تصاویر و یا فیلم‌ها می‌توانید کارت حافظه را از دوربین خارج کنید و آن را در با وارد کردن آن به کامپیوترهای شخصی و یا لپ‌تاپ، فایلها را کپی کنید و بهتر است برای امنیت بیشتر از اطلاعات خود بک آپ بگیرید. بعد از کپی کردن اطلاعات در حافظه کامپیوتر شخصی و یا بعد از اولین مرتبه که کارت حافظه را در دوربین قرار می‌دهید، برای جلوگیری از مشکلاتی که ممکن است رخ دهند، بهتر است که کارت حافظه خود را فرمت کنید. همچنین لازم به ذکر است که اگر به صورت اتفاقی فایل‌های در کارت حافظه خود را پاک کردید، می‌توانید ز نرم‌افزارهای ریکاوری برای بازگرداندن عکس‌ها و ویدیوهای خود استفاده کنید. اما این عمل همیشه و به صورت حتمی اتفاق نمی‌افتد.
چند نکته برای استفاده‌ی بهتر از کارتهای حافظه
در بعضی از مواقع، دلایلی وجود دارد که ممکن است موجب آن شود که نخواهید کارت حافظه خود را فرمت کنید. در چنین شرایطی نیز بهتر است که عکس‌ها، ویدیوها و اطلاعات خود را در جایی کپی کنید و یا از آن بک-آپ بگیرید؛ ممکن است در اثر فرمت نکردن کارت حافظه، ریسک کپی نشدن فایل‌های شما در آینده بالا رود.
انواع کارت حافظه
کارتهای حافظه تقریبا قدمتی به اندازه خود دوربین‌های دیجیتال دارند، اما انواع مختلفی از کارتهای حافظه در بازار وجود دارد. مهم‌ترین سؤال مربوط به کارت حافظه که یک عکاس که با دوربین‌های دیجیتال کار می‌کند این است که دوربین من از چه کارت حافظه‌ای پشتیبانی می‌کند؟
با باز کردن درب درگاه کارت حافظه دوربینتان می‌توانید متوجه شوید که دوربین شما از چه نوع کارت حافظه‌ای پشتیبانی می‌کند، اما اگر با این کار متوجه این موضوع نشدید؛ می‌توانید با مراجعه به سایت شرکت دوربین خود و یا مطالعه دفترچه راهنمای دوربین از نوع کارت حافظه مناسب برای دوربینتان مطلع شوید.
کارت حافظه SD
کارتهای حافظه SD که به اختصار به آنها SD می‌گویند از متداول‌ترین کارتهای حافظه‌ای هستند که در عکاسی از آنها استفاده می‌شود و این کارتهای حافظه در انواع مختلفی عرضه می‌شوند. اولین کارتهای حافظه SD در سال ۱۹۹۹ و با حداکثر ظرفیت ۲ گیگابایتی به بازار عرضه شدند.
نوع فول سایز کارتهای حافظه SD که در ورژن‌های SD، SDHC و SDXC عرضه می‌شوند دارای ابعادی برابر با ۲۴×۳۲×۲.۱ میلی‌متر هستند، در حالی که کارتهای حافظه microSD که آنها هم با استاندارد‌های SDHC و SDXC عرضه می‌شوند، دارای ابعادی برابر با ۱۱×۱۵×۲.۱ میلی‌متر هستند.
کارتهای حافظه SDXC: این نوع از کارتهای حافظه SD، جدیدترین نوع کارتهای حافظه SD هستند که تا حداکثر ظرفیت ۲ ترابایت عرضه می‌شوند. از آنجایی که این نوع از کارتهای حافظه SD بالاترین ظرفیت را دارند، برای کسانی که فیلم‌برداری می‌کنند بسیار کاربردی است. این نوع از کارتهای حافظه در سه کلاس سرعت UHS-I، UHS-II و UHS III تولید می‌شوند که در ادامه متن به توضیح آنها نیز خواهیم پرداخت.
کارتهای حافظه SDHC: کارتهای حافظه SDHC از نوع SDXC قدیمیتر هستند و حداکثر ظرفیت آنها نیز ۳۲ گیگابایت است. این نوع کارتهای حافظه نیز در دو کلاس سرعت UHS-I و UHS-II عرضه می‌شوند.
کارتهای حافظه microSDHC و microSDXC: کارتهای حافظه micro SD کارتهای حافظه SD هستند و به موجب همین اندازه کوچک‌تر برای استفاده در گوشی‌ها، تبلت‌ها و دوربین‌های ورزشی ایده‌آل هستند. مانند نسخه SD کارتهای حافظه microSDHC با حداکثر ظرفیت ۳۲ گیگابایت و کارتهای حافظه microSDXC با حداکثر ظرفیت ۲ ترابایت عرضه می‌شوند.
کارت حافطه SD Express و SDUC: این نوع کارتهای حافظه هنوز عرضه نشده‌اند ولی در سال ۲۰۱۸ اتحادیه کارتهای حافظه SD اعلام کرده که این کارتهای حافظه در آینده و با سرعت نقل و انتقلال بالاتر از کارتهای حافظه فعلی عرضه خواهند شد.
کارت حافظه CFexpress
فرمت CFexpress نوع نسبتا جدیدی از کارتهای حافظه است که استفاده از آنها مخصوصا در دوربین‌های بالارده در حال متداول شدن است. مموری کارتهای دوربین CFexpress سرعت بسیار بالاتری در خوانش، نوشتن و نقل و انتقال اطلاعات نسبت به نمونه‌های قبلی کارتهای حافظه دارند. این کارت حافظه برای فیلم‌برداری 8K، فیلم‌برداری اسلوموشن و یا کسانی که می‌خواهند عکاسی پی‌درپی (Burst Mode) بسیار سریع عکاسی کنند، مناسب است.
کارتهای حافظه CFexpress در دو نوع Type A و Type B عرضه می‌شوند. جالب توجه است که Type B این نوع کارتهای حافظه، نوع قدیمیتر آنها است و استفاده از کارتهای CFexpress Type B نیز در دوربین‌ها رایج‌تر است.
مموری کارت دوربین CFexpress Type B:
در آغاز عرضه کارتهای حافظه CFexpress Type B به علت این که اندازه آن دقیقا با کارتهای حافظه XQD مشابه است، برای صاحبان دوربین‌هایی که دوربینشان از کارتهای حافظه XQD (در ادامه متن توضیح خواهیم داد) پشتیبانی می‌کند؛ سؤال برانگیز بود که آیا می‌توانند از این نوع کارت حافظه استفاده کنند؟ که بعد از مدتی مشخص شد که دوربین‌هایی که از کارتهای حافظه XQD پشتیبانی می‌کنند، می‌توانند با آپدیت فریمور، دوربین‌های خود را کارتهای حافظه CFexpress Type B سازگار کنند.
در تئوری حداکثر سرعت انتقال اطلاعات در کارتهای حافظه Type B CFexpress برابر با ۲۰۰۰ مگابایت بر ثانیه است، اما در حال حاضر حداکثر سرعت متداول در این مموری کارتهای مخصوص دوربین بین ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ مگابایت بر ثانیه است.
مموری کارت دوربین CFexpress Type A:
در جولای سال ۲۰۲۰ با رونمایی از دوربین فول فریم بدون آینه a7S III سونی، این شرکت از نوعی دیگر از کارتهای حافظه CFexpress به عنوان Type A رونمایی کرد. در حال حاضر بیشتر دوربین‌های حرفه‌ای تمام برندها به غیر از سونی، دارای درگاه کارت حافظه CFexpress Type B هستند. همچنین لازم به ذکر است که در زمان نوشتن این متن، مموری کارتهای دوربین CFexpress Type A تنها با دو ظرفیت ۸۰ و ۱۶۰ گیگابایتی عرضه می‌شوند.
اصلی‌ترین مشخصه کارتهای حافظه Type A CFexpress، اندازه کوچک‌تر آنها نسبت به کارتهای حافظه Type B است. این کارت‌ها ابعادی برابر با ۲۰×۲۸×۲.۸ میلی‌متر دارند که از نظر اندازه مشابه با مموری کارتهای SD هستند. البته مموری کارتهای CFexpress Type A کمی ضخامت بیشتری دارند. به همین دلیل شرکت سونی در دوربین A7S III دو درگاه کارت حافظه قرار داد که این درگاه‌ها از کارتهای حافظه CFexpress Type A و SD با کلاس سرعت UHS-II پشتیبانی می‌کنند.
کارتهای حافظه کامپکت فلش
کارت حافظه کامپکت فلش از نظر ابعاد جزو بزرگ‌ترین کارتهای حافظه است، همچنین این مموری کارت دوربین جزو قدیمی‌ترین کارتهای حافظه است که بعد از عرضه مموری کارتهای SD و CFexpress هنوز هم کاربرد دارند. این مموری نوع مموری کارت دوربین در دو نوع CF Type II که ضخامتی ۵ میلی‌متری دارد و در درگاه کارت حافظه Type II می‌توان از آنها استفاده کرد و Type I که ضخامتی ۳.۳ میلی‌متری دارد و می‌توان آن را در هر دو نوع درگاه CF استفاده کرد، در دسترس هستند. حداکثر ظرفیت کارتهای حافظه دوربین CF نیز برابر با ۵۱۲ گیگابایت است.
کارتهای حافظه XQD
کارتهای حافظه XQD در عمل در دسترس هستند و تعدادی از دوربین‌های DSLR و بدون آینه نیکون از آنها پشتیبانی می‌کنند.اما به‌طورکلی می‌توان گفت که کارتهای حافظه CFexpress Type B جایگزین کارتهای حافظه XQD و کامپکت فلش شده‌اند. کارتهای حافظه XQD اندازه و رابط مشابهی با کارتهای حافظه CFexpress Type B دارند. به همین دلیل بعضی از دوربین‌های نیکون از هر دوی این مموری کارت‌ها پشتیبانی می‌کنند. از آنجایی که مموری کارتهای دوربین XQD و CFexpress Type B قیمت مشابهی نیز دارند، پیشنهاد می‌شود که اگر دوربین شما از هر دوی این کارت‌ها پشتیبانی می‌کند، نوع CFexpress را تهیه کنید.
مموری کارت دوربین CFast
همانند موضوعی که در مورد کارتهای حافظه XQD ذکر کردیم، درگاه مموری کارت CFast نیز هنوز در بعضی از دوربین‌ها یافت می‌شود، اما به صورت کلی می‌توان گفت که این نوع کارتهای حافظه منسوخ شده‌اند. کارتهای حافظه CFast در سال ۲۰۰۹ رونمایی شدند و در سال ۲۰۱۲ نیز ورژن ۲.۰ این کارتهای حافظه عرضه شدند که ظاهری کاملا شبیه ولی تکنولوژی متفاوتی داشتند.
کلاس‌های سرعت و نمادهای مورد استفاده در مموری کارت‌ها
بر روی کارتهای حافظه نشانه‌هایی وجود دارند که ممکن است فهم آنها کمی گیج‌کنند و یا سوال برانگیز باشد. در تصویر زیر یک کارت حافظه SDXC را می‌بینید که توضیحاتی در مورد برخی از این نمادها و رده‌بندی‌ها بر روی آن درج شده است.
سرعت خوانش
بر روی اکثر مموری کارتهای دوربین عبارت عددی مانند 300 MB/s درج شده است که نشان می‌دهد سرعت پشتیبانی شده خوانش و یا به‌عبارت‌دیگر سرعت انتقال اطلاعات از کارت به کامپیوتر می‌تواند تا ۳۰۰ مگابایت بر ثانیه باشد.
بر روی مموری کارتهای کامپکت فلاش نیز گاهی اوقات اعداد دیگری مانند 133x و یا 1066x درج شده است که این اعداد ضریب انتقال فایل‌های صوتی CD که حجمی برابر با ۱۵۰ کیلوبایت بر ثانیه دارند، است.
سرعت ثبت اطلاعات (Write Speed)
سرعت ثبت اطلاعات از مشخصات بسیار مهم در مموری کارتهای دوربین، مخصوصا برای فیلم‌برداری است. البته سرعت ثبت اطلاعات بر روی اکثر کارتهای حافظه درج نمی‌شود. اما اگر هم این سرعت بر روی کارت حافظه شما درج شده است، باید در نظر داشته باشید که سرعت قید شده نشانگر حداکثر سرعت ممکن برای ثبت اطلاعات است عملکرد ثبت اطلاعات، همیشه با سرعت حداکثر اتفاق نمی‌افتد.
با وجود این تعاریف چطور می‌توانیم به این مهم پی ببریم که چه سرعت ثبت اطلاعاتی برای دوربین ما مناسب است؟ یک فرمول کلی ۸ مگابایت دوربین برابر است با ۱ مگابایت سرعت ثبت اطلاعات کارت حافظه به منظور حساب دقیق حداقل سرعت مناسب کارت حافظه برای دوربین وجود دارد. مثلا اگر دوربینی با حجم ۴۰۰ مگابایت بر ثانیه فیلم‌برداری می‌کند؛ کارت حافظه مناسب برای این دوربین باید حداقل سرعت ثبت اطلاعاتی برابر با ۵۰ مگابایت بر ثانیه (۴۰۰ تقسیم‌بر ۸ برابر با ۵۰) داشته باشد.
بر روی بسیاری از کارتهای حافظه ممکن است که سرعت ثبت اطلاعات به صورت عددی مشخص درج نشده باشد و در عوض از نمادهایی برای نمایش این مهم استفاده شده باشد. در تصویر زیر راهنمایی از این نمادها در اختیار شما قرار گرفته است.
نکات مهم درباره مموری کارتهای دوربین
• کارتهای حافظه خود را در کیف‌های مخصوص نگهداری مموری کارت نگه دارید تا از خطر گم شدن و یا خراب شدن آسیب دیدن آنها جلوگیری کنید.
• بهتر است که تنها به یک کارت حافظه با ظرفیت بالا تکیه نکنید و در عوض چند کارت حافظه با ظرفیت پایین‌تر داشته باشد. با داشتن چند کارت حافظه اگر یکی از آنها به هر دلیلی خراب شود و یا گم شود، می‌توانید از دیگر کارتهای حافظه که در اختیار دارید، استفاده کنید.
• مموری کارت دوربین را با استفاده از دوربین فرمت کنید.
• در هنگام استفاده از دوربین کارت حافظه را از آن خارج و یا به آن وارد نکنید. همیشه بهتر است که به منظور این کار ابتدا دوربین را خاموش کنید.
• اگر می‌خواهید از اطلاعاتی که در یک کارت حافظه SD قرار دارند محافظت کنید، روی کارت یک دکمه کشویی Lock قرار دارد که می‌توانید از آن استفاده کنید. هنگامی که دکمه را در وضعیت قفل قرار دهید قادر نخواهید بود که اطلاعات موجود در مموری کارت را تغییر دهید و یا آنها را پاک کنید.
• بهتر است برای جلوگیری از بروز مشکلات در کارت حافظه، هنگام پاک کردن اطلاعات، آنها را به صورت تکی و از دوربین پاک نکنید.
• با وجود امکان ریکاوری فایلها در صورت پاک شدن اتفاقی آنها، لازم به ذکر است که ممکن است که ریکاوری فایلها در بعضی از مواقع صورت نگیرد. پس بهتر است که فایل‌های داخل مموری کارت دوربین خود را در جای دیگری نیز کپی کنید و از آنها بک‌آپ بگیرید.
