زمانی که قصد خرید یک لنز جدید دارید، دیر یا زود با واژه‌های ED، LD، SLD، ELD و ULD مواجه خواهید شد. هرکدام از این واژه‌ها معرف یک نوع عدسی با یک سطح از کیفیت هستند که باعث می‌شوند کیفیت تصاویر بالاتر از حد استاندارد باشد.
اما دلیل اصلی که چرا باید هنگام خرید لنز به عدسی بکار رفته در آن توجه داشته باشیم، برای این است که هرکدام از این عدسی‌ها، پراکندگی رنگی، تاری تصویر، اعوجاج و پدیده‌های نامناسب نوری را به میزان مشخصی کاهش داده و کمک می‌کنند تصاویری باکیفیت بهتر و بدون افت کنتراست و شارپنس به ثبت برسد.
ساختار عدسی‌های ED یا Extra-low Dispersion به‌گونه‌ای است که مرز پراکندگی بین سطوح رنگی را فشرده می‌کند، به همین دلیل عکس‌هایی که با این لنز‌ها گرفته می‌شود لبه‌های پرکنتراست‌تر با دقت رنگی بالاتری دارند. همچنین این عدسی‌ها نور را بهتر از خود عبور می‌دهند که باعث می‌شود فوکوس سریع‌تر انجام شود و تصاویر روشن‌تری را در منظره‌یاب دوربین مشاهده کنید.
اگرچه فناوری ساخت عدسی‌های LD یا Low Dispersion به سال‌های 1920 تا 1930 میلادی بازمی‌گردد و در اصل فناوری جدید و نوظهوری نیست، اما هنوز هم تولید این عدسی‌ها دقت و ظرافت خاصی می‌طلبد. چرا که مواد سازنده این عدسی‌ها بعد از ترکیب و ادغام، به سختی شکل می‌گیرند و براق کردن آن‌ها مشکل است. همچنین بسیار شکننده هستند و به همین دلیل باید با حداکثر دقت ساخته شوند. این نسل از عدسی‌های ED که اکنون مورد استفاده قرار می‌گیرند، از عناصر کمیاب و با ارزشی ساخته می‌شوند که می‌توان به آن‌ها شکل و فرم داد؛ مانند دی‌اکسید زیرکونیوم (ZrO2)، کلسیم فلوراید (CaF2)، دی‌اکسید تیتانیوم (TiO2).
شرکت نیکون یک فناوری نوین را برای ساخت عدسی‌های ED بکار برده که باعث می‌شود اعوجاج و پراکندگی رنگی که هنگام استفاده از لنزهای 300mm و بزرگتر در تصاویر ثبت می‌شود، کاهش یابد. کانن نیز از فناوری مشابه‌ای در ساخت لنزهای سری L خود استفاده می‌کند. همچنین در ساخت لنزهای Apochromatic یا APO که به‌منظور برطرف کردن پراکندگی‌‌های رنگی تولید شده‌اند نیز از عدسی‌های ED بکار رفته تا دقت عملکردشان افزایش پیدا کند.
اکثر عدسی‌های رایجی که در ساخت لنزهای تله‌فوتو استفاده می‌شود، عدسی‌های LD، ED، ELD، ULD و SLD هستند که معمولا در دسته‌ای به نام “achromatic doublets” قرار می‌گیرند. این عدسی‌ها می‌توانند اشکالات حاصل از شکست نور در عدسی‌های دیگر را برطرف کنند و نوری تمیز و یکپارچه را از داخل مجموعه لنز عبور دهند. همان‌طور که در بالا اشاره شد، مجموعه عناصر کمیاب و خاصی که در ساخت این عدسی‌ها بکار رفته است باعث می‌شود تا اختلاف سطوح رنگی در هنگام شکست در داخل عدسی به حداقل برسد و رنگ‌های یکدست و یکپارچه‌ای را در تصاویر مشاهده می‌کنیم. در حقیقت استفاده از لنزهای ساخته شده با این عدسی‌ها کمک می‌کند تا عکس‌های گرفته‌شده، شفاف‌تر و چشم‌نوازتر باشند.
بنابراین تمامی این واژه‌های LD، ED، ELD، ULD و SLD اشاره به لنز‌هایی دارند که می‌توانند از اشکالی که در هنگام منشوری شدن نور یا شکست نور در داخل عدسی پیش می‌آید جلوگیری کنند.
اما واژه دیگری که امروزه در مورد لنزهای دوربین بسیار مرسوم شده، واژه “Aspheric” است. در واقع عدسی‌هایی که Aspherical یا غیرکروی هستند، سطح آن‌ها برخلاف عدسی‌های spherical که محدب و مقعر هستند، انحنای کمتری دارد. این ویژگی باعث می‌شود که حتی در گوشه‌های تصویر نیز شارپنس بالایی را شاهد باشیم. اثرات و فواید این عدسی‌ها هنگام استفاده از لنزهای تله‌فوتو کاملا محسوس خواهد بود. همچنین ساختار عدسی‌های Aspherical به‌گونه‌ای است که هنگام استفاده در دیافراگم‌های باز، اعوجاج و محو‌شدگی تصاویر را نیز کاهش می‌دهند.
عدسی‌های غیرکروی که در ساخت لنزهای تله‌فوتوی پیشرفته بکار می‌روند، از مواد باکیفیتی ساخته می‌ِشوند و کاملا شفاف هستند. درحالی که عدسی‌های Aspherical بکار رفته در لنزهای ارزان‌تر که در دوربین‌های Point-and-shoot استفاده می‌شوند، معمولا از رزین ساخته می‌شوند تا هزینه کمتری در بر داشته باشد. صرف نظر از اینکه عدسی‌های aspheric از چه موادی ساخته شده‌اند، این امکان را به شرکت‌های سازنده می‌دهند تا لنزی شارپ‌تر و با عدسی‌هایی محدود‌تر بسازند. علاوه بر این بد نیست بدانید که در ساخت تلسکوپ‌ها، ابزارهای علمی و پژوهشی و حتی سیستم‌های هدایت موشک نیز از عدسی‌های aspheric استفاده می‌شود.
