آشنایی با نامگذاری لنزها
همانگونه که میدانید فاصلهی کانونی، بازترین دیافراگم و قطع پوشش لنز، مهمترین شاخصهای یک لنز هستند. در مورد سازندگانی مانند نیکون و کانن که بر فعالیت خود را بر دوربینهای 35 میلیمتری متمرکز نمودهاند – و البته در ادامه و پس از انقلاب دیجیتال به ساخت دوربینهای کوچکتر نیز روی آوردند- درج فاصلهی کانونی و بازترین دیافراگم کافی به نظر میرسد؛ اما در مورد سازندگانی مانند زایس، رودنشتوک و اشنایدر به مشخصهای نیاز است که به قطع پوشش لنز نیز اشاره داشته باشد. از این رو شاید بتوان بخشی از نامگذاری لنزها توسط این شرکتها را توجیه نمود. متن پیشرو به نامگذاری لنزها توسط سازندگانشان اشاره داشته و تلاش میکند تا برخی نکات پیرامون آن را روشن سازد.
چنانکه در بررسی ساختارهای لنزهای زایس اشاره شد، وجود ساختارهای مشابه، امکان ساخت لنزهای مختلف متناسب با قطعهای مختلف را فراهم میآورد. از این رو با توجه به نامگذاری و فاصلهی کانونی میتوان اطلاعاتی تقریبی دربارهی قطع تصویر به دست آورد. برای مثال با توجه به طراحی بیوگون برای لنزهای واید، لنز ۲۱ میلیمتری بیوگون میتواند لنز واید قطع کوچک باشد و انتظار میرود لنز بیوگون ۵۳ میلیمتری متعلق به قطعی بزرگتر(قطع متوسط) باشد. اما نامگذاری لنزها تنها به قطع و زاویهی آنها اشاره ندارد. برای مثال لنزهای لایکا با توجه به نام شرکت (leitz camera) به معنی اتاق نور، بر میزان نور عبوری از لنز تاکید دارند که در ادامه به طور دقیقتر به آنها پرداخته خواهد شد.
نکتهی حائز اهمیت در نامگذاری لنزها این است که این نامگذاری، اغلب در مورد سازندگان غربی کاربرد دارد و به بیان دقیقتر این نامگذاری را باید در فرهنگ غرب پیگیری نمود. نامگذاری دستهها به منظور مقولهبندی محیط پیرامونی، راهکاری بود که اروپای عصر روشنگری (تقریبا قرن ۱۷ و ۱۸) به منظور شناخت بهتر دنیای اطرافش در پیش گرفته بود. این مقولهبندی بر اساس ویژگیهای ظاهریای صورت میپذیرفت که امکان ادراک بصری آنها برای افراد مختلف میسر بود. بارزترین نمونههای این دستهبندیها، دستهبندی گیاهان و جانوران است؛ برای مثال میتوان به دسته بندی گیاهخوار/گوشتخوار/همهچیزخوار، خزنده/چهارپا/پرنده و…. اشاره نمود.
از این رو سازندگان غربی و اغلب آلمانی لنزهای عکاسی نیز از این شیوهی نامگذاری بهره برده و به مقولهبندی لنزهایشان پرداختند. البته همانگونه که در ساختار لنزهای زایس مشاهده شد، این دستهبندیها کلی بوده و بر شباهت (و نه بر یکسانی) تاکید دارند. در ادامه به برخی نامگذاریهای معروف کمپانیهای اشنایدر، رودنشتوک و لایکا اشاره خواهد شد. لازم به ذکر است برخی از این نامگذاریها در لنزهای جدید برخی از این کمپانیها کارکرد چندانی ندارد.
اشنایدر:
– آنگولن (Angulon) ، سوپر آنگولن (Super Angulon) و سوپر آنگولن XL (Super Angulon XL) همگی لنزهای واید هستند که به ترتیب ۳ نسل از مشهورترین لنزهای واید اشنایدر را تشکیل میدهند. همانگونه که در متون قبلی اشاره شد، ساختار این لنزها مشابه سری بیوگون زایس است. پسوند “-on” نیز در هر دو سازنده مشابه است که به واید بودن اشاره دارد.
– سیمار (Symmar)، سیمار S (Symmar S)، آپو سیمار (Apo-Symmar)، آپوسیمار L (Apo-symmar L) ، لنزهایی با طراحی متقارن هستند که زاویهی تقریبا نرمال و تله متوسط را پوشش میدهند. این ساختار نیز مشابه ساختار پلانار زایس است. در اینجا نیز پسوند “-ar” نیز در هر دو سازنده مشابه است.
– زنار (xenar)، تلهزنار (Tele-Xenar) و آپوتلهزنار (Apo-Tele-Xenar)، نیز همانند سری تسار زایس ساختاری ساده و سبک دارند که امکان استفاده بر روی قطعهای مختلف را فراهم میآورد. از طرفی دیگر با تغییر المان جلویی لنز امکان ساخت لنز تله نیز فراهم میآید که در سری تلهزنار قابل مشاهده است.
– کلارن (Claron) و سریهای C,D,G این ساختار، مناسب کپیبرداری و عکاسی ماکرو هستند.
– دیجیتار (Digitar)، دیجیتار WA (WA-Digitar) و دیجیتار M (M-digitar)، به ترتیب لنزهای نرمال و تله متوسط ،زاویه باز و ماکروگرافی با بکهای دیجیتال اولیه (بکهای دیجیتال ۹ میکرونی) هستند. برای استفاده از بکهای دیجیتال جدیدتر لازم است تا از لنزهای جدیدتر اشنایدر استفاده شود.
رودنشتوک:
– گرنداگون (Grandagon) و آپوگرنداگون (Apo-Grandagon)،سریهای لنزهای واید رودنشتوک برای قطع بزرگ است. پسوند “-on” نیز در همانند سازندگان دیگر به زاویه باز بودن لنز اشاره دارد.
– سیرونار (Sironar) و آپوسیرونار (Apo-Sironar) همانند پلانار زایس و سیمار اشنایدر هستند که از ساختار متقارن بهره میبرند که برای ساخت لنزهای مامرو نیز بسیار سودمند است؛ سریهای ماکرو سیرونار (Macro sironar ) و آپوماکرو سیرونار (Apo-Macro-Sironar) نمونههایی از سریهای ماکرو رودنشتوک هستند که مشابه سری ماکروپلانار زایس عمل میکنند.
-آپو رونار (Apo-Ronar) همانند سری کلارون اشنایدر مناسب کپی برداری است.
لازم به ذکر است در مورد لنزهای قطع بزرگ رودنشتوک، سری N، سری اولیه بوده و سری S سری ارتقا یافتهی آن است.
لایکا:
همانگونه که اشاره شد، لنزهای لایکا بر اساس توانایی عبور نور دستهبندی شدهاند که نام هریک از دستهها به شرح زیر است:
– نکتیلوکس (Noctilux) لنزهایی با f/0.95 تا f/1.2 را شامل میشود.
– سومیلوکس (Summilux) لنزهایی با f/1.4 را شامل میشود.
– سومیکرون (Summicron) لنزهایی با f/2 را شامل میشود.
– سوماریت (Summarit) لنزهایی با f/2.5 را شامل میشود.
– الماریت (Elmarit) لنزهایی با f/2.8 را شامل میشود.
– المار (Elmar) لنزهایی با f/3.5 تا f/4 را شامل میشود.
بدین ترتیب میتوان با استفاده از نامگذاری لنزهای این تولیدکنندگان به حدود ویژگی های آنها پیبرد. که اغلب بسیار سودمند خواهد بود.