حالت تقدم شاتر چیست و چه کاربردی دارد؟
حالت تقدم شاتر، اولویت شاتر و یا Shutter priority، نام‌های مختلف یکی از حالات نیمه‌خودکار دوربین هستند که در این مقاله به توضیح، چگونگی استفاده و کاربرد آن پرداخته‌ایم.
حالت اولویت شاتر چیست؟ چطور می‌توان با استفاده از این حالت به نتایج مطلوبی در عکاسی رسید؟
در این مقاله به توضیح کامل حالت اولویت شاتر (Shutter Priority) خواهیم پرداخت. به صورت کلی با توضیحاتی در مورد مباحثی که در پایین می‌بینید، در این متن روبرو خواهید شد.
- چه موضوعی حالت اولویت شاتر را به حالتی بسیار ویژه تبدیل کرده است؟
- در چه موقعیت‌هایی از حالت اولویت شاتر استفاده کنیم؟
- تفاوت میان حالت اولویت شاتر با حالت‌های دیگر، مانند اولویت دیافراگم
- و بسیاری موضوعات دیگر
حالت Shutter Priority چیست؟
حالت اولویت شاتر یکی از حالات نیمه خودکار دوربین است. با انتخاب این حالت کاربر می‌تواند سرعت شاتر و حساسیت ISO را تنظیم کند، اما گشودگی دیافراگم در هنگام استفاده از این حالت به‌صورت خودکار تنظیم خواهد شد.
به بیانی واضح‌تر با انتخاب حالت شاتر پرایوریتی، کاربر سرعت شاتر و حساسیت ایزو را بر حسب ترجیحات خود در کیفیت عکس، تنظیم می‌کند. بعد از آن دوربین مقدار گشودگی دیافراگم را برای دستیابی به عکسی با نوردهی عالی به‌صورت خودکار تنظیم خواهد کرد.
با این وجود کاربران در هنگام استفاده از حالت اولویت شاتر، می‌توانند برای دریچه شاتر سرعتی ثابت تنظیم و بدون اعمال تغییر ناخواسته در این بخش به عکاسی بپردازند. با توجه به این امر، حالت اولویت شاتر می‌تواند در هنگام عکاسی از سوژه‌های متحرک و مخصوصا در عکاسی ورزشی بسیار کاربردی باشد.
حالت اولویت شاتر و تنظیمات نوردهی مناسب
همانطور که میدانید، میزان نور و حتی کیفیت تصاویر تحت تاثیر تنظیمات اصلی دوربین، یعنی گشودگی دیافراگم، سرعت شاتر و حساسیت ایزو است. در راستای همین امر به این سه تنظیم اصلی در دوربین، مثلث نوردهی نیز گفته می‌شود.
بازتر کردن دهانه دیافراگم، باز گذاشتن دریچه شاتر به مدت طولانی‌تر و بالا بردن ایزو موجب ثبت تصویری روشن‌تر می‌شود. همچنین کاهش گشودگی دیافراگم، استفاده از سرعت شاتر بالا و پایین آوردن حساسیت ایزو موجب ثبت تصویری تاریک‌تر خواهد شد.
ایجاد تعادل بین متغیرهای موجود در مثلث نوردهی، یکی از دشوارترین مباحث در عکاسی است. به همین علت، حالت‌های نیمه خودکاری مانند Shutter Priority در دوربین وجود دارد. با انتخاب این حالت‌ها کاربر با اعمال تنظیماتی محدود‌تر می‌تواند تصویری با نوردهی مناسب به ثبت برساند.
خوشبختانه محاسباتی که پردازشگر دوربین‌ها برای تنظیمات نوردهی انجام می‌دهند، معمولا تنظیمات دقیقی هستند. اما متاسفانه در بعضی از مواقع استفاده از تنظیمات خودکار و یا حالت‌های نیمه‌خودکار مانند اولویت شاتر موجب اوراکسپوژر و یا آندراکسپوژر (نوردهی کمتر و یا بیشتر از حد معقول) شدن تصاویر خواهد شد. برای مثال در هنگام استفاده از حالت اولویت شاتر اگر بخواهید از یک منظره برفی عکاسی کنید، دوربین شما برف را به رنگ خاکستری ثبت خواهد کرد؛ در چنین موقعیتی در نتیجه کاهش گشودگی دیافراگم، دوربین تصویری آندراکسپوز ثبت کرده است.
خوشبختانه در بیشتر دوربین‌ها قابلیتی به نام جبران نوردهی، برای رفع مشکل نوردهی به صورت دستی وجود دارد. در مثالی که در مورد عکاسی از یک منظره برفی، ذکر شد؛ با استفاده از این قابلیت می‌توان به دوربین دستور داد تا گشودگی دریچه دیافراگم را افزایش دهد تا تصویری با نوردهی بیشتر ثبت شود. در این صورت می‌توانید با اطمینان خاطر از نوردهی صحیح از حالت نیمه خودکار اولویت شاتر استفاده کنید. تنها کافی است که بعد از استفاده از قابلیت جبران نوردهی، روی نمایشگر دوربین رنگ‌های دریافتی توسط دوربین را بررسی کنید.
در چه شرایطی از حالت اولویت شاتر استفاده کنیم؟
حالت اولویت شاتر در دو موقعیت زیر کارآمد است:
- هنگام عکاسی از سوژه‌های متحرک برای اطمینان از ثبت سوژه به‌صورت واضح
- هنگامی که شرایط نوری به صورت متداول و سریع در حال تغییر است
همانطور که قبلا به این موضوع اشاره کردیم، حالت نیمه خودکار اولویت شاتر به کاربر اطمینان خاطر می‌دهد که سرعت شاتر در هنگام عکاسی تغییر نخواهد کرد که با این وجود خیالتان از رویارویی با تصاویری که سوژه در آن‌ها تار شده است، راحت خواهد شد.
برای مثال اگر در حال عکاسی از پرندگان در حال پرواز هستید، به‌طور معمول بهتر است که سرعت شاتر را حداقل بر روی ثانیه تنظیم کنید. با قرار دادن دوربین در حالت اولویت شاتر، تنها کافی است سرعت شاتر و حساسیت ایزو را تنظیم کرده و تنظیم مقدار گشودگی دیافراگم برای دستیابی به عکسی با کیفیت را به دوربین محول کنید. با انجام این کار دیگر نگران چک کردن سرعت شاتر نخواهید بود، اما همیشه بهتر است که قبل از ثبت عکس دیگر فاکتورهای مثلث نوردهی را بررسی کنید. در نهایت برای بررسی نوردهی مناسب می‌توانید تصاویر را قبل از ثبت در نمایشگر دوربین مشاهده کنید در صورت مشاهده نوردهی نامطلوب از قابلیت جبران نوردهی استفاده کنید.
همچنین اگر میزان نور همواره در حال تغییر است، استفاده از حالت اولویت شاتر می‌تواند کارآمد باشد. برای مثال در اوقاتی که آسمان نسبتا ابری است، بعضا نور خورشید به صورت مستقیم و بعضا از پشت ابر در حال نوردهی به صحنه است. در چنین شرایطی با استفاده از حالت اولویت شاتر، سرعت شاتر ثابت می‌ماند ولی دوربین با تغییر گشودگی دیافراگم، نوردهی متعادلی را در تصاویر ایجاد خواهد کرد.
البته ناگفته نماند که استفاده از حالت اولویت شاتر همیشه بهترین انتخاب نیست. برای مثال اگر در ثبت یک عکس، عمق میدان خاصی را مدنظر دارید، بهتر است که از حالت اولویت دیافراگم و یا حالت دستی استفاده کنید. با استفاده از حالت تقدم دیافراگم، دوربین تنظیم مقدار گشودگی دیافراگم را به خود شما محول خواهد کرد، درنتیجه تنظیم عمق میدان کاملا در اختیارتان خواهد بود. به همین دلیل در هنگام عکاسی ماکرو، پرتره و عکاسی از مناظر از حالت تقدم دیافراگم و یا دستی استفاده می‌شود.
چطور از حالت تقدم شاتر برای عکاسی از سوژه‌های متحرک استفاده کنیم؟
برای استفاده از حالت تقدم شاتر، دیال دوربینتان را در این حالت که معمولا به صورت S و یا Tv درج شده است، قرار دهید.
سپس سرعت شاتر را با در نظر گرفتن سوژه تنظیم کنید. به‌طور مثال برای افرادی که در حال راه رفتن هستند، سرعت شاتر ثانیه و یا بیشتر از آن مناسب است. همچنین سرعت ثانیه برای عکاسی از موتورسواران سرعت مناسبی است و برای پرنده‌هایی که با سرعت کمی در حال پرواز هستند سرعت مناسب است. بعد از تنظیم سرعت شاتر، میزان حساسیت ایزو را تنظیم کنید.
دوربین خود را به سمت سوژه نشانه روید تا سنجش خودکار انجام شود. بعد از آن، گشودگی دیافراگم را بررسی کنید که بر روی چه مقداری تنظیم شده است؟
اگر دیافراگم دوربین بر روی حالتی با گشودگی پایین تنظیم شده، باید سرعت شاتر را افزایش دهید تا به نتیجه مطلوب نزدیک شوید.
- نکته: در افزایش سرعت شاتر عجله نکنید و یکباره در آن تغییر بزرگی ایجاد نکنید.
همچنین اگر دیافراگم در حالتی بیش از حد باز تنظیم شده؛ در سرعت شاتر تغییری ایجاد نکنید و حساسیت ایزو را افزایش دهید.
به محض رسیدن به متغیرهای نوردهی مناسب، یک عکس آزمایشی بگیرید و آن را روی نمایشگر دوربین ببینید. اگر نتیجه کار نوردهی مناسبی نداشت، از قابلیت جبران نوردهی استفاده کنید. بعد از استفاده از قابلیت جبران نوردهی، عکس دیگری ثبت کنید و سعی کنید با تکرار این کار و انجام تغییرات در سرعت شاتر و حساسیت ایزو به نتیجه‌ای ایده‌آل برسید.
چطور از حالت تقدم شاتر برای عکاسی با نوردهی در زمان طولانی استفاده کنیم؟
حالت تقدم شاتر معمولا در عکاسی ورزشی و عکاسی از سوژه‌های متحرک استفاده می‌شود. اما می‌توان از این حالت برای ایجاد حالت تاری، کش آمدن و ایجاد افکت روان بودن آب به صورت عمدی استفاده کرد.
برای این منظور باید دوربین خود را همانطور که توضیح دادیم در حالت تقدم شاتر قرار داده و آن را روی یک سه‌پایه محکم مانت کنید. سپس حساسیت ایزو را در حالت پایه (کم‌ترین مقدار ممکن) و سرعت شاتر را تنظیم کنید.
چه سرعت شاتری برای عکاسی با نوردهی در زمان طولانی مناسب است؟
متاسفانه نمی‌توان پاسخی قطعی به این پرسش داد. تنظیم سرعت شاتر هنگامی که می‌خواهیم از تکنیک نوردهی در زمان طولانی در حالت تقدم شاتر استفاده کنیم، رابطه مستقیمی با شدت افکتی که می‌خواهیم ایجاد کنیم و سرعت حرکت سوژه دارد. اما برای درک سرعت تقریبی مناسب مثال‌هایی را در اختیارتان قرار دادهایم. برای مثال اگر می‌خواهید از آب روانی که با سرعت بالا در حال حرکت است، عکاسی کنید، سرعت شاتر تا ثانیه می‌تواند سرعت مناسبی باشد. همچنین اگر می‌خواهید از جریان آبی که با سرعت کمی در حال حرکت است، عکاسی کنید؛ سرعت شاتر ۱ ثانیه و یا بیشتر می‌تواند سرعت مناسبی باشد. برای عکاسی از ابرها و ایجاد افکت کشش نیز استفاده از سرعت شاتر ۳۰ ثانیه، توصیه می‌شود.
یک چارت ساده برای درک بهتر سرعت شاتر دوربین
- نکته: سرعت‌های پیشنهادی هستند و می‌توانید برای ایجاد افکت دلخواه در تنظیم سرعت شاتر، آزمون و خطا کنید.
گشودگی دیافراگم را بررسی کنید. در چنین موقعیت‌هایی، معمولا می‌خواهیم که تمام صحنه در محدوده فوکوس باشد. پس اگر دوربین گشودگی دیافراگم را بر روی مقداری مانند f/4 تنظیم کرده، احتمالا بهتر است که شاتر دوربین زمان بیشتری باز بماند.
